΄Εργα και ημέρες ενός φορέα που μετρά 183 χρόνια ζωής και δεν μπόρεσε ακόμη να απαλλαγεί από την κακοδαιμονία της φιλανθρωπίας και την εγκατάλειψη από τη Δημοτική Αρχή Θεσσαλονίκης.

Της Ελένης Γεώργαρου, 10/5/2023

“Οι ρίζες της δημιουργίας του Δημοτικού Βρεφοκομείου ξεκινούν από την επιθυμία και το κληροδότημα του ομογενή ευεργέτη Αντωνίου Νινή, ο οποίος περί το έτος 1840 θέλησε να δημιουργηθεί ένας φορέας περίθαλψης απροστάτευτων βρεφών στην πατρίδα του τη Θεσσαλονίκη.

Το Βρεφοκομείο λειτούργησε στο πλαίσιο της Ελληνικής ορθόδοξης Κοινότητας της Θεσσαλονίκης έως το έτος 1912, στη συνέχεια εντάχθηκε ως «αυτοτελές και ανεξάρτητο κοινοτικό κατάστημα» στο Ελληνικό κράτος, ενώ από το 1938 τη συντήρηση του ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή μεταλλάσσεται ουσιαστικά ο φιλανθρωπικός χαρακτήρας του σε προνοιακό θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης”. Το κείμενο προέρχεται από την επίσημη ιστοσελίδα του φορέα για την ιστορική του διαδρομή.

Και τώρα η συνέχεια της ιστορίας…

Θεσσαλονίκη 28/11/2022 , από την επιστολή παραίτησης της αντιπροέδρου του Δ.Σ. και δημοτικής συμβούλου κας Νέλλης Αηδονά:

“Με αυτή την επιστολή μου υποβάλω την παραίτησή μου από μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Δημοτικού Βρεφοκομείου Θεσσαλονίκης «Ο Άγιος Στυλιανός». Τα πρόσφατα γεγονότα σε δομές προστασίας ευάλωτων ατόμων απέδειξαν περίτρανα ότι τα συμβούλια που διοικούν αυτές τις δομές αποτελούνται ως επί το πλείστον από φίλους και φίλα προσκείμενους προς τους κυβερνώντες και διοικούντες και αυτό ίσως να είναι και το κύριο κριτήριο επιλογής τους για αυτές τις θέσεις. Χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις για να ανταποκριθούν στις τόσο απαιτητικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτές τις δομές, χωρίς κατάλληλη κατάρτιση και χωρίς ελεγκτικούς μηχανισμούς αποδεικνύονται ανεπαρκείς, ακόμη κι αν είναι καλών προθέσεων, να εξασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία, τη χρηστή διαχείριση και κυρίως την προάσπιση των δικαιωμάτων των ωφελουμένων, ευάλωτων τροφίμων τους. Το διοικητικό μας συμβούλιο με τρεις προέδρους τα τελευταία χρόνια δεν κατάφερε να δώσει λύσεις σε αρκετές δυσλειτουργίες που αφορούν την περιουσιακή αξιοποίηση, τα προβλήματα ορισμένων εργαζομένων, την παραμονή σε ένα παλιό κτήριο με ετοιμόρροπη σκεπή και επισκέψεις τρωκτικών, με ένα τεράστιο μηνιαίο ενοίκιο που πληρώνεται στους ιδιοκτήτες από την εποχή της προηγούμενης διοίκησης, από τις συγκρούσεις που προέκυπταν συνεχώς μεταξύ του προηγούμενου παιδιάτρου και των βρεφοκόμων, από άτομα που παρεισέφρησαν στους κόλπους των εθελοντριών, ευτυχώς μεμονωμένες περιπτώσεις, που όμως έβλαψαν τους προστατευόμενους τροφίμους μας.

Σε παλαιότερες ανακοινώσεις μου μέσα στο δημοτικό συμβούλιο ανέφερα ακροθιγώς και με διακριτικότητα αυτά που δεν λειτουργούσαν σωστά, πολύ πιο ανοιχτά, βεβαίως, τα ανέφερα μέσα στο διοικητικό συμβούλιο του ιδρύματος.

Για όλους τους παραπάνω λόγους με λύπη μου παραιτούμαι από το ίδρυμα, το οποίο υπηρέτησα είτε ως απλό μέλος, είτε ως πρόεδρος οκτώ χρόνια σε παλιές μου θητείες ως δημοτική σύμβουλος και τρία χρόνια στην τρέχουσα θητεία μου, πάντα με γνώμονα το καλό και το συμφέρον των παιδιών που το ίδρυμα έχει αναλάβει να προστατεύει στη θέση των γονέων που προσωρινά ή μόνιμα δεν έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν τα γονεϊκά τους καθήκοντα”.

Τα πράγματα ειπώθηκαν όσο πιο διακριτικά αλλά εύγλωττα μπορούσαν να ειπωθούν δημόσια. Ωστόσο δεν συγκίνησαν καθόλου το Δήμαρχο κ. Ζέρβα που είναι και ο πρόεδρος του Βρεφοκομείου, καταστατικά και μόνο. Ο σημερινός Δήμαρχος, συνεχίζοντας “επάξια” την τακτική και όλων των προηγούμενων, εγκατέλειψε τον φορέα αυτόν σε μια σειρά γνωστούς και “φίλους”, υποτιμώντας τη σημασία του, αδιαφορώντας για την ποιοτική του προσφορά και θεωρώντας ότι η Παιδική Προστασία δεν είναι δα και κανένας σπουδαίος τομέας που θα του φέρει ψήφους. Λάθος, μεγάλο λάθος. Σε μια εποχή που αναδείχθηκαν πολύ σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία ιδρυμάτων παιδικής προστασίας , μερικές φορές ίσως και με επιλεκτικό τρόπο, σε μια εποχή που η βία κατά των παιδιών, η κακοποίηση μέσα στην οικογένεια έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ρίχνουν το βάρος τους στα Συστήματα Κοινωνικής Φροντίδας, ο Δήμος Θεσσαλονίκης “περί άλλα τυρβάζει”. Βέβαια όχι μόνο τώρα. Από πάντα.

Γνώρισα τον “΄Αγιο Στυλιανό” κατά την εμπλοκή μου εδώ και 20 σχεδόν χρόνια στο τομέα της προστασίας ανηλίκων, με αφορμή δυσάρεστα και απογοητευτικά γεγονότα. Η πρώτη φορά ήταν, όταν κορίτσι 14 ετών, εγκαταλειμμένο στο δημοτικό βρεφοκομείο ως βρέφος, έφτασε μετά από αποτυχημένη αναδοχή διάρκειας 9 ετών, στο Ορφανοτροφείο Θηλέων “Η Μέλισσα” γιατί, αίφνης η ανάδοχη οικογένεια που επέλεξε η κοινωνική υπηρεσία του δημοτικού βρεφοκομείου, την οποία δεν επόπτευσε και δεν υποστήριξε ποτέ, βαρέθηκε ή κουράστηκε με το παιδί . Αυτή η οικογένεια λοιπόν έκρινε ότι δεν θέλει πια το παιδί, και εφόσον ως “πακέτο” το αναδέχθηκε, ως πακέτο το επέστρεψε σε ένα άγνωστο ίδρυμα στην ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας (Δεν αφήνουμε ποτέ ένα εγκαταλειμμένο παιδί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα σε ανάδοχη οικογένεια. Φροντίζουμε για την υιοθεσία του έγκαιρα. Βασικό και αυτονόητο. Για μας!) ΄Ενα ψυχικό ράκος η Α.Κ., που συνέχιζε να αποκαλεί “μαμά” αυτήν τη γυναίκα που ήταν άλλωστε και η μόνη που γνώρισε ως τέτοια, και ας την πέταξε σε ένα ίδρυμα μετά από εννιά χρόνια συμβίωσης, διαγνώστηκε με πολλοπλές ψυχοκοινωνικές διαταραχές, ήταν αδύνατον να ενσωματωθεί και να αποδεχθεί τη νέα κατάσταση και η απομάκρυνσή της , μετά την ενηλικίωσή της, από το ίδρυμα οδήγησε σε ακραίες καταστάσεις διαβίωσης (αστεγία, φτώχια, ψυχιατρικά προβλήματα). Στην πορεία άρχισαν να πυκνώνουν αναφορές για περιστατικά παιδιών που ο “Αγιος Στυλιανός” μη παίρνοντας θέση ως φορέας που ασκούσε την επιμέλεια τους, δεν έπραττε τίποτα για να τα προστατέψει αναζητώντας το αληθινό τους συμφέρον και συνεπικουρώντας το έργο της Δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα παιδιά που απομακρύνθηκαν για κακοποίηση από το οικογενειακό τους περιβάλλον να επιστρέφουν σε αυτό, παρά τις αντιδράσεις και τις προσπάθειες εθελοντών να πείσουν για την ακαταλληλότητα των επιλογών αυτών. ΄Ενα τραγικό γεγονός έλαβε χώρα μόλις το 2017-2018, όταν η διοίκηση του “Αγίου Στυλιανού” – ποιά διοίκηση; μια 12αδα άσχετων και απόμακρων ανθρώπων συμπεριλαμβανομένων και των υποτιθέμενων στην τότε επιστημονική επιτροπή- έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να αποτρέψει μια αδιαμφισβήτητα συμφέρουσα αναδοχή για ένα παιδί μόλις 2,5 ετών, αρνήθηκε να στηρίξει τους υποψήφιους αναδόχους που ήταν οι μόνοι που είχαν αγάπη και φροντίδα για το βρέφος αυτό, ως εθελοντές “φροντίδας” για 1,5 χρόνο, τους πολέμησε με εμμονική επιμονή μέχρι τέλους, ώστε το παιδί σε αγαστή συνεργασία με το ίδρυμα “Παιδικά Χωριά SOS” Κρήτης και την αφελή τότε προσέγγιση της Εισαγγελίας Ανηλίκων, να καταλήξει για μια 5ετία στο ίδρυμα, να επιστρέψει αργότερα σε ένα βίαιο και “άρρωστο ” οικογενειακό περιβάλλον (με δύο ψυχιατρικά ασθενείς γονείς) και να καταλήξει 8 χρονών πιά, διαταραγμένο και άκρώς τραυματισμένο πάλι στο Ιδρυμα, σε άλλα Παιδικά Χωριά SOS, ένα παιδί που πλέον στην ηλικία των 8 ετών, δεν θέλει κανείς να αναλάβει για αναδοχή λόγω των πολή δύσκολων προβλημάτων του. Εν τω μεταξύ και επειδή τίποτα δεν μένει κρυφό, ο “Αγιος Στυλιανός” ευθύνεται γιατί έχει πάγια τακτική αντί να προστατεύει τα παιδιά που το Κράτος του εμπιστεύεται, να ακολουθεί το παράδειγμα του ‘Πόντιου Πιλάτου”. Δεν κάνει τίποτα για να προστατέψει τα παιδιά του , δεν τα υπερασπίζεται στα Δικαστήριο, δεν παρίσταται καν κατά την εκδίκαση υποθέσεων των παιδιών λες και η ζωή τους δεν το αφορά και αφήνει τη μοίρα τους – λέει τάχα νομοταγώς – στη Δικαιοσύνη που θα κρίνουν το συμφέρον του παιδιού.Από μόνοι τους, χωρίς στοιχεία, χωρίς προτάσεις από το φορέα δήθεν προστασίας τους; Τότε τι φορέας παιδικής προστασίας είναι ; Τότε γιατί αναλαμβάνει τη γονική μέριμνα παιδιών και δεν δηλώνει ότι ως φορέας το μόνο που μπορεί και θέλει να κάνει είναι να προσφέρει μια απλή φιλοξενία (στέγη και τροφή) και του είναι παγερά αδιάφορη η μοίρα των παιδιών που προστατεύει; Η ανεπάρκεια του φορέα αυτού δεν έχει περάσει απαρατήρητη ούτε από την Εισαγγελία Ανηλίκων Θεσσαλονίκης, ούτε από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο με το Παιδιατρικό Τμήμα του οποίου συνεργάζεται και φυσικά από τους πολίτες και δημότες της Θεσσαλονίκης. Πολλοί από αυτούς που πέρασαν από την πόρτα του ως υποψήφιοι ανάδοχοι ή θετοί γονείς ή ως εθελοντές μόνο άσχημες εμπειρίες έχουν να αφηγηθούν. Τους αποτρέπουν από τις προσπάθειά τους να αποκτήσουν ένα παιδί, καθυστερούν πολύ τις διαδικασίες αξιολόγησης, δεν είχαν ποτέ ένα καλά οργανωμένο σύστημα εθελοντισμού και προκειμένου να το οργανώνουν απέπεμψαν τους χρήσιμους εθελοντές, ενώ “εκώφευσαν” σε σοβαρές καταγγελίες για κακή και ακατάλληλη μεταχείριση παιδιών ακόμη και μέσα στην καθημερινότητά τους. Η εποπτεία τους για πολλά χρόνια από την Παιδοψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ , προκαλεί ακόμη και σήμερα τεράστια ερωτηματικά. Τί πρόσφερε αυτή η εποπτεία η οποία αποδείχθηκε παντελώς ακατάλληλη και άστοχη να προστατέψει τα παιδιά από μια σειρά εσφαλμένων και καταστροφικών επιλογών για το μέλλον τους; Τι πρόσφερε γενικότερα αυτή η πρωτοβουλία με επικεφαλής γνωστό νοσοκομειακό ψυχίατρο, υπερτιμημένο στο ρόλο του και με αρνητική συνεισφορά στον τομέα της αποϊδρυματοποίησης, ο οποίος συγκρότησε και δράσεις υποστήριξης προσωπικού ιδρυμάτων, αφού σε 30 και πλέον χρόνια που λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη οι εργαζόμενοι σε ιδρύματα και το προσωπικό του “Αγίου Στυλιανού” δεν αποκόμισαν καμιά, μα καμιά τεχνογνωσία και προετοιμασία για ένα καλά οργανωμένο σύστημα αποϊδρυματικής πολιτικής; Ακριβώς το αντίθετο. Για 7 ολόκληρα χρόνια παιδί του Δημοτικού Βρεφοκομείου με πολυαναπηρία βρισκόταν σε άτυπη αναδοχή και η εποπτεία από το ίδρυμα έγινε για “καφέ” της εποπτεύουσας στην ανάδοχη οικογένεια 1 ή 2 φορές ! Είχε δε το βρεφοκομείο και την επιμέλεια του ανηλίκου… ενώ παιδιά 4 και 5 χρονών του ίδιου ιδρύματος κατέληξαν με τις ευλογίες ή την αδιαφορία του Δημοτικού Βρεφοκομείου σε ακατάλληλη γιαγιά που η ίδια είχε παιδιά που μεγάλωσαν στο ίδρυμα, ήταν δηλαδή ακατάλληλη μητέρα – ο “Αγιος Στυλιανός” για αδιευκρίνιστους λόγους θεωρεί τους συγγενείς των κακοποιημένων παιδιών ως “φετίχ” στην μελλοντική τους κατάλληλη δήθεν αποκατάσταση, χωρίς καν να λαμβάνει υπόψη του γιατί αυτοί οι συγγενείς δεν προστάτεψαν τα παιδιά πριν καταλήξουν στο ίδρυμα και τους προκρίνει άνευ ετέρου – και αφού τώρα που είναι 11 και 12 χρόνων έχουν υποστεί ξυλοδαρμούς και ψυχολογική κακοποίηση από την ίδια αυτή γιαγιά που ουδέποτε είχε εποπτεία – οι συγγενείς είναι πάντα υπεράνω εποπτείας όπως γνωρίζουμε!- εδώ και 2 χρόνια προσπαθεί να τα “ξεφορτωθεί”, ζητώντας από την Εισαγγελία να τα ξαναπάει σε ίδρυμα! Αυτό είναι το Δημοτικό Βρεφοκομείο “Ο Αγιος Στυλιανός” και λειτουργεί εδώ και 2 αιώνες περίπου χωρίς να ελέγχεται, χωρίς να αξιολογείται, χωρίς να εποπτεύεται. Μέσα στα τελευταία 30 χρόνια καταγγέλθηκε από κοινωνικές υπηρεσίες άλλων Περιφερειών της χώρας ότι αγνοεί τα αιτήματα υιοθεσίας υποψηφίων από άλλες περιοχές εκτός Θεσσαλονίκης, η πόλη πολλές φορές ψιθύρισε για επιλεκτικές και κατά προτίμηση υιοθεσίας και οι Δήμαρχοι – ο Δήμαρχος Παπαγεώπουλος ενέπλεξε και τη σύζυγό του στο ίδρυμα, αλλοίμονο!- για το μόνο που ενδιαφέρονται είναι να μην έχουν ενοχλήσεις από το νομικ,ό ανεξάρτητο δήθεν αυτό πρόσωπο, που κατ΄αυτούς δεν προσφέρει τίποτα στη φαρέτρα της δημοφιλίας τους. Το Δημοτικό Βρεφοκομείο έχει και πολλά άλλα προβλήματα που ανέξειξαν με τις παραιτήσεις τους τα εκάστοτε μέλη του Δ.Σ. ΄Ενα όμως είναι το αδιαμφισβήτητο γεγονός και έχει σχέση και με την ασύστολη παραπληροφόρηση της αρμόδιας υπουργού Δόμνα Μιχαηλίδου περί δήθεν εκσυγχρονισμού και ελέγχων των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας: κανένας έλεγχος και και καμιά εποπτεία για φορείς όπως ο “Αγιος Στυλιανός” που διοικείται από τα “αποφόρια” του εκάστοτε Δημάρχου – η αναφορά μου δεν έχει να κάνει με τους ανθρώπους αλλά με τη διαδικασία. Στέλνει δικούς του να διοικήσουν όχι γιατί γνωρίζουν, όχι γιατί έχουν σχέδιο και όραμα αλλά γιατί πρέπει να “τακτοποιήσει” μερικούς δικούς του σε πόστα. Τί θλιβερό και απονενοημένο!

Το Δημοτικό Βρεφοκομείο “Ο ΑΓΙΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ” λειτουργεί με μοντέλο τα παλιά γνωστά ορφανοτροφεία. Δεν έχει πολιτική και άποψη για τα παιδιά που κλήθηκε να προστατεύει, δεν έχει σχέδιο, δεν σέβεται καν τις απόψεις και τις προτάσεις των ειδικών του επιστημόνων, διότι ως γνωστόν τα διοικητικά συμβούλια των ασχέτων “τα ξέρουν όλα”. ΄Εχει πετάξει στον “Καιάδα” πολλά παιδιά με λανθασμένες αποφάσεις και επιλογές, έχει διώξει σημαντικότατα δυναμικό με καλοπροαίρετο εθελοντισμό που εντόπισε τα λάθη και τις παραλείψεις του, με πλημμελή κοινωνική εργασία και ανεξέλεγκτη διοικητική δράση, σε βαθμό που ήδη θα έπρεπε να προκαλέσει ένα σοβαρό έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές εάν υπήρχαν και εάν τις θεσμοθετούσε η αρμόδια Υφυπουργός αντί να κομπάζει για τις δήθεν παρεμβάσεις της στον ιδιωτικό τομέα και μόνο.

Ενώ το Κέντρο Βρεφών “Η Μητέρα” στην Αθήνα εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο σύγχρονους φορείς βρεφικής και νηπιακής φροντίδας, αναπτύσσοντας και προωθώντας δυναμικά την αποϊδρυματοποίηση και συνεργαζόμενο με το ό,ποιο προστατευτικό πλαίσιο υπάρχει για κάθε παιδί, το Δημοτικό Βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης έμεινε ένα παρωχημένο, ξεχασμένο και παράταιρο στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα ίδρυμα. Δεν είναι μόνο το θέμα της υποστελέχωσης – που βιώνουν δραματικά όλες οι δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες- είναι ότι είναι ένας φορέας που δεν μπορεί να συμμετέχει στην αλλαγή νοοτροπίας στην Παιδική Προστασία και συχνά βλάπτει αντί να ωφελεί τα παιδιά. Το Δημοτικό Βρεφοκομείο πρέπει άμεσα να ενταχθεί στην επίβλεψη της Αντιδημαρχίας Κοινωνικής Πολιτικής και να λογοδοτεί σε αυτήν. Ο δε Δήμαρχος που ούτε νοιάζεται, ούτε ασχολείται, πρέπει να μάθει ότι η Παιδικη Προστασία δεν είναι το “παραπαίδι” της δημοτικής διοίκησης αλλά ένας τομέας που αν δεν τον προσέξει θα υποστεί σοβαρές συνέπειες. Οι καιροί άλλαξαν και η κοινωνική φροντίδα έχει πολλούς αποδέκτες και πολλούς παρατηρητές που μάλιστα ψηφίζουν.