Πώς και γιατί η τυχαία συγκυρία γέννησης ή διαβίωσης σε συγκεκριμένες πόλεις στη χώρα αντί σε ένα απομακρυσμένο χωριό της ελληνικής επαρχίας, κάνει τα παιδιά περισσότερο ή λιγότερο «προστατεύσιμα» σε ένα προνοιακό σύστημα για την φροντίδα του κακοποιημένου παιδιού  που «αλλού πατά και αλλού βρίσκεται»…

Ελένη Γεώργαρου, 16/2/2024

Τέλειωνε  ο Ιανουάριος, όταν Σάββατο μεσημεράκι, μια άγνωστη γυναικεία-και πολύ αγχωμένη- φωνή μου έλεγε : «Καλημέρα σας είμαι η τάδε, τηλεφωνώ από την Κρήτη, σας βρήκα στο internet και επικοινώνησα μαζί σας γιατί δεν ήξερα πού αλλού να απευθυνθώ. Μας ειδοποίησαν από την Περιφέρεια να δηλώσουμε εάν θέλουμε να αναλάβουμε με επείγουσα αναδοχή δύο παιδάκια από το …. (άλλον νομό της Κρήτης από αυτόν της κατοικίας ζευγαριού των υποψηφίων αναδόχων γονέων), μας είπαν κάτι για δικαστήριο, δεν καταλάβαμε, δεν ξέρουμε ακριβώς τί να κάνουμε και θέλουμε κάποιον να μας κατατοπίσει, να καταλάβουμε τί συμβαίνει, τί πρέπει να κάνουμε εμείς και τί να περιμένουμε από αυτήν τη διαδικασία». Δεν είναι η πρώτη φορά που συνέβη αυτό. Πολλές φορές τα τελευταία τρία χρόνια, άνθρωποι από όλη την Ελλάδα επικοινωνούν μαζί μας κυρίως για να κατανοήσουν, να καταλάβουν πώς στο καλό λειτουργεί αυτό το σύστημα Κοινωνικής Φροντίδας στην Ελλάδα  – όχι τί λέει το Υπουργείο στην ιστοσελίδα του ή τί υποστηρίζουν οι «δορυφόροι» του Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας,,ΕΚΚΑ κλπ, χωρίς τις περισσότερες φορές να έχουν ιδέα των σύνθετων προβλημάτων που γεννά η πραγματικότητα  – και πώς γίνεται άλλοι να έχουν γίνει ανάδοχοι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, άλλοι να περιμένουν χρόνια, πολλοί να ακούν για σύντομες υιοθεσίες παιδιών και οι ίδιοι να είναι στο Μητρώο τέσσερα – πέντε χρόνια, χωρίς να έχει γίνει καμιά «σύνδεση» με παιδί,  άλλα να λέγονται δημοσίως ως προπαγάνδα επιτυχίας του θεσμού της αναδοχής (!), άλλα να συμβαίνουν στην πράξη.

Καθώς κάθε περίπτωση υποψήφιας αναδοχής παιδιού είναι διαφορετική, αφού διαφέρουν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ένα παιδί βρέθηκε σε ένα ίδρυμα ή για το οποίο διαπιστώνεται ότι πρέπει να απομακρυνθεί από το φυσικό οικογενειακό του περιβάλλον, ζήτησα να μου σταλεί το ιστορικό για να μπορέσω να απαντήσω πιο συγκεκριμένα. Το ιστορικό που ήρθε, ενσωματωμένο στην εισαγγελικά αίτηση για αφαίρεση της επιμέλειας των ανηλίκων από τους γονείς τους και ανάθεσης σε τρίτους, προερχόμενο από την τελική κοινωνική έκθεση που συντάχθηκε από την κοινωνική υπηρεσία του τοπικού Δήμου, αφορούσε μια οικογένεια με επτά ανήλικα μικρά παιδιά σε χωριό της Κρήτης, ηλικίας από 1,5 έως 12 ετών, μια μητέρα  αλλοδαπή ευρωπαϊκής καταγωγής,  30 ετών και ένα πατέρα 34 ετών, κατέληγε σαφώς ότι τα παιδιά υφίστανται συστηματική κακοποιητική παραμέληση και μετά από 1,5 χρόνο παρακολούθησης από τις κοινωνικές υπηρεσίες, η κατάσταση όχι μόνο δεν βελτιώθηκε αλλά χειροτέρευσε. Συνεπώς συνέτρεχε κατεπείγουσα περίπτωση απομάκρυνσης των παιδιών αυτών. Μόνο που αυτή όχι μόνο δεν έγινε, αλλά μέχρι σήμερα, που διαβάζετε το άρθρο, τα παιδιά βρίσκονται στο πολύπλευρα κακοποιητικό περιβάλλον της φυσικής τους οικογένειας.

Κάνοντας έναν πρόχειρο υπολογισμό, η μητέρα των ανηλίκων άρχισε να τεκνοποιεί σε ηλικία 18 ετών και μέχρι τα 30 είχε ήδη 8 παιδιά (γεννήθηκε εν τω μεταξύ και 8^ο παιδί). Ερευνήθηκε άραγε ποτέ εάν αυτή η γυναίκα, μόνη στη χώρα, χωρίς καμιά υποστήριξη από κανένα περιβάλλον, παρέμενε με τη θέλησή της σε μια οικογένεια αποτελούμενη από τον σύζυγό της, τον πατέρα του συζύγου της , μεσήλικα άνδρα διαζευγμένο, και τα 8 μικρά παιδιά της, τεκνοποιώντας κάθε 1,5 χρόνο;

Βάζοντας το ιστορικό σε χρονολογική σειρά ενεργειών διάγνωσης της παραμέλησης, ώστε να εντοπιστεί εάν όντως λήφθηκαν τα επείγοντα μέτρα προστασίας των παιδιών, καθώς ο χρόνος παρέμβασης είναι πολύ σημαντικός προέκυψε ότι:

Σεπτέμβριος 2022: ΄Εγιναν καταγγελίες στο σύλλογο «Χαμόγελο του Παιδιού» για ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον και αναφέρεται παρακολούθηση από κοινωνικές υπηρεσίες του Νομού (;). Λειτούργησε συνεπώς ο κοινωνικός περίγυρος.

Οκτώβριος 2022: Ενώ παρακολουθείται η οικογένεια, εισάγεται στο παιδιατρικό τμήμα του τοπικού Νοσοκομείου ένα από το επτά παιδιά,  η Β., 4 ετών,  για αντιμετώπιση πυρετικών σπασμών και διαπιστώνεται  από τους γιατρούς ότι το παιδί «έφερε πολλαπλές εκχυμώσεις άνω και κάτω άκρων, μια εκχύμωση στην πλάτη με πολλαπλούς δραγμούς στα ίδια σημεία του σώματος, μια μικρή εκχύμωση στο δεξί άνω βλέφαρο και μικρό αιμάτωμα στο σκληρό χιτώνα του δεξιού οφθαλμού. Η μητέρα εξήγησε τα ευρήματα ως αποτέλεσμα διαπληκτισμού με τα άλλα παιδιά». Το Νοσοκομείο ειδοποιεί το αστυνομικό τμήμα και υποβάλλονται δύο αναφορές, με διαφορά μιας ημέρας, από το Α.Τ. στις 18/10/23 και από το Νοσοκομείο στις 19/10/23 προς την Εισαγγελία. Η τοπική Εισαγγελέας δεν ανησυχεί ιδιαίτερα ως φαίνεται, ώστε να διατάξει μια κατεπείγουσα εισαγωγή όλων των ανηλίκων στο Νοσοκομείο προς διερεύνηση της σωματικής κατάστασης και των υπολοίπων παιδιών, όπως επιβάλλει η διάταξη του εδ.2 του 1533 ΑΚ.  Διατάσσει ωστόσο κατεπείγουσα κοινωνική έρευνα στην κοινωνική υπηρεσία του Δήμου ως προς τις συνθήκες διαβίωσης των ανηλίκων, η οποία ολοκληρώνεται στις 20/10/2024 και η οποία αναφέρει:

«H εννεαμελής οικογένεια του … και της…αποτελούμενη από τους γονείς και επτά ανήλικα τέκνα ήτοι: 1) τον Κ. γεν. 5-2-2012 2) τον Π. γεν.18-8-2014 3)τον Ι. γεν. 17-4-2016 4) τη Β. γεν. 9-10-2017 5) τον α.κ.ο. γεν. 25-4-2019 6) την α.κ.ο. γεν.10-6-2020 7) τον α.κ.ο. γεν. 26-6-26-6-2022, κατοικεί στο … και παρακολουθείται από τις κοινωνικές υπηρεσίες του Νομού (;)… εξ αφορμής καταγγελιών στο Σύλλογο «Το χαμόγελο του παιδιού ήδη από το Σεπτέμβριο τους έτους 2022 για ακατάλληλο περιβάλλον διαβίωσης των ανηλίκων τέκνων, αποσπασματική έως ανύπαρκτη σχολική φοίτηση και κακοποιητικές συμπεριφορές ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Σε συνδυασμό με τις ανωτέρω καταγγελίες, την 19-10-22 είχε περιέλθει στην Εισαγγελία Πρωτοδικών … αναφορά περιστατικού που έλαβε χώρα στην Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου … κατά το οποίο στις 17-10-2022 εξ αφορμής επίσκεψης  του τότε νηπίου Β. λόγω επεισοδίου πυρετικών σπασμών, διαπιστώθηκε ότι η ανήλικη  έφερε πολλαπλές εκχυμώσεις άνω και κάτω άκρων, μια εκχύμωση στην πλάτη με πολλαπλούς δραγμούς στα ίδια σημεία του σώματος, μια μικρή εκχύμωση στο δεξί άνω βλέφαρο και μικρό αιμάτωμα στο σκληρό χιτώνα του δεξιού οφθαλμού. Η μητέρα εξήγησε τα ευρήματα ως αποτέλεσμα διαπληκτισμού με τα υπόλοιπα παιδιά. Σε συνέχεια των ανωτέρω υποβλήθηκε η από 18-10-2022 υποβλητική αναφορά του Α.Τ. … και παραγγέλθηκε κατεπείγουσα κοινωνική έρευνα από τις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου.“

Mε τα ως άνω ευρήματα και αντί να παραγγελθεί άμεση εισαγωγή όλων των παιδιών της συγκεκριμένης οικογένειας στο Νοσοκομείο για έλεγχο της σωματικής τους – τουλάχιστον- κατάστασης , αναμένεται η κοινωνική έκθεση, η οποία για πρώτη φορά παραδίδεται 4 μήνες αργότερα, δίνεται εντολή για παρακολούθηση της οικογένειας παρά τα πολύ σοβαρά ευρήματα που απαιτούν άμεση απομάκρυνση, και συντάσσονται δύο νέες κοινωνικές εκθέσεις 8 μήνες και ένα χρόνο μετά τον εντοπισμό της παραμέλησης, ενώ τα ανήλικα συνεχίζουν να διαβιούν στις ήδη διαπιστωμένες ακατάλληλες συνθήκες. 

Συνεχίζει η Κοινωνική ΄Εκθεση:

“Με τις από 13-2-2023 κοινωνική έκθεση προς εκτίμηση των αναγκών και στη συνέχεια της από 8-6-2023 και 20-10-2023 με σκοπό την εποπτεία (;)της οικογένειας διαπιστώθηκε συνεχής παραμέληση των ως άνω ανηλίκων τέκνων ως προς τη βασική φροντίδα τους καθώς η παροχή τροφής, στέγης, ένδυσης, υπόδησης, θέρμανσης και ιατρικής παρακολούθησης κρίθηκε ελλιπής. Η οικία είναι μισθωμένη με συμβολικό μίσθωμα, οι συνθήκες διαβίωσης είναι κακές καθώς το σπίτι δεν είναι συντηρημένο, παρουσιάζει παραμέληση και δεν διαθέτει επαρκή έπιπλα, ντουλάπες, κρεβάτια και άλλα είδη για τόσα πολλά μέλη όπως η εν λόγω οικογένεια….. Η οικία είναι ακατάλληλη  προς κατοίκηση καθώς είναι 60 τ.μ. πολύ μικρή για μια εννεαμελή οικογένεια, με ισόγειο … ο καναπές του οποίου χρησιμοποιείται ως κρεβάτι και ο πρώτος όροφος όπου υπάρχει το δωμάτιο των γονέων και η κούνια του μωρού και ένας μεγάλος ενιαίος χώρος όπου υπάρχουν τέσσερα μονά κρεβάτια όπου κοιμούνται όλα τα παιδιά μαζί, δεν υπάρχουν αρκετά κρεβάτια για τα παιδιά γιατί κάποια έσπασαν, όπως και η κούνια και ουδέποτε αντικαταστάθηκαν και δεν υπάρχει προσωπικός χώρος για κανένα μέλος της οικογένειας. ΄Οσον αφορά την ασφάλεια της οικίας διαπιστώθηκε επικινδυνότητα χώρων, με αποτέλεσμα να τίθεται θέμα σωματικής ακεραιότητας των ανηλίκων, καθώς δεν έχει τοποθετηθεί πόρτα στο πάνω μέρος της σκάλας που οδηγεί στο ισόγειο, δεν υφίσταται επιπλέον σκαλοπάτι στο κάτω μέρος της σκάλας για να διευκολύνεται η ανάβαση και κατάβαση των μικρότερων παιδιών, με αφορμή αναφορά της μητέρας για πέσιμο της 5χρονης Β. από το τελευταίο σκαλοπάτι, δίπλα στο σπίτι υπάρχει ημιϋπόγειο ανοιχτό του οποίου η πρόσβαση δεν έχει απομονωθεί, με αποτέλεσμα να υφίσταται κίνδυνος εγκλωβισμού κάποιου ανηλίκου, ενώ στο πεζοδρόμιο μπροστά από το σπίτι  δεν έχει τοποθετηθεί εξωτερική περίφραξη – τοιχίο με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κάποιο από τα παιδιά να πέσει σε κατώτερο μη διαμορφωμένο διπλανό αγροτικό κτήμα – γκρεμός.

“Αναφορικά με την υγιεινή του χώρου μέσα κι έξω από την οικία διαπιστώθηκε ότι είναι ακατάλληλη και επικίνδυνη για τη διαβίωση των ανηλίκων, καθώς το σπίτι είναι βρώμικο και ακατάστατο, απαιτείται δε άμεση καθαριότητα η οποία επιβάλλεται και από το γεγονός ότι σε τόσο μικρό χώρο διαβιούν πάρα πολλά άτομα. ΄Οσον αφορά τον εξωτερικό χώρο μπροστά από την οικία διαπιστώθηκε η ύπαρξη σκουπιδιών και μπάζων, τα οποία αποτελούν ανθυγιεινή εστία για τα ανήλικα τέκνα.

“Επίσης διαπιστώθηκε ως προς τη σωματική υγιεινή των τέκνων καθώς δεν υπάρχει η αντίστοιχη φροντίδα από την πλευρά των γονέων αφού ο χώρος της οικίας δεν είναι καθαρός, τα πράγματα των παιδιών όπως  τα ρούχα και οι τσάντες δεν είναι καθαρά, τα παιδιά είναι πολύ συχνά άρρωστα, κρυωμένα (συναχωμένα ή εμπύρετα), δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε ιατρικές εξετάσεις, δεν έχουν κάνει τα απαραίτητα εμβόλια που αναλογούν στην ηλικία τους, χαρακτηριστικά το βρέφος 1,5 έτους δεν έχει κάνει κανένα εμβόλιο, στις 17-10-2023 παρουσίασε βρογχιολίτιδα για τρίτη φορά μέσα σε μια χρονιά, ενώ η ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη είναι ελλιπής και συνδυάζεται με πλήρη απουσία ασφαλιστικής κάλυψης.

»Διαπιστώθηκε παραμέληση ως προς την επιμελή φοίτηση των παιδιών στα σχολεία. Ειδικότερα διαπιστώθηκε ότι τα ανήλικα τέκνα απουσιάζουν αρκετά συχνά από το σχολείο χωρίς υποβολή δικαιολογητικών υγείας, δεν διεκπεραιώνουν τις μαθησιακές εργασίες στο σπίτι, έρχονται στο σχολείο χωρίς πρωϊνό ή μεσημεριανό, είναι κουρασμένα και νυσταγμένα, κοιμούνται στο θρανίο και λύνουν τις διαφωνίες με τους συμμαθητές τους μέσω επιθετικής συμπεριφοράς που παρακολουθούν στο οικογενειακό τους περιβάλλον, αφού δεν διαπιστώθηκε ότι συμμετέχουν σε άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες  εκτός της σχολικής μονάδας. Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι η μητέρα τους είναι απομονωμένη στο σπίτι και λόγω των συνεχόμενων κυήσεων  και η ίδια κοιμάται μέχρι αργά το πρωί, αρκετές φορές δεν σηκώνονται  να ετοιμαστούν για το σχολείο, με αποτέλεσμα να χάνουν τις πρώτες ώρες και αυτό επιτείνει την απουσία στο σχολείο. Τέλος διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά αποφεύγουν να αναφέρονται σε καταστάσεις στο σπίτι ενώ υπήρξε η αίσθηση στις εκπαιδευτικές μονάδες που φοιτούν τα παιδιά ότι σε αναφορά αρνητικής συμπεριφοράς των παιδιών στους γονείς, τα παιδιά δέχονται βίαιες αντιδράσεις από τον πατέρα. 

»Η οικογένεια δεν διαθέτει πόρους καθώς οι γονείς δεν εργάζονται ενώ πιθανόν (;)λαμβάνουν επιδόματα τέκνων για τη διαβίωσή τους και διαπιστώθηκε ότι κάνουν χρήση των υπηρεσιών και ενισχύσεων για τη σίτισή τους από το ΧτΠ, τον Ερυθρό Σταυρό και το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου…. Είναι άγνωστο (;) αν τα ανήλικα διαθέτουν ΑΜΚΑ καθώς δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες για φαίνονται στο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης όλα τα ανήλικα τέκνα (σ.σ. εννοεί δεν έχουν εγγραφεί στο δημοτολόγιο) στα οποία ως σημειώθηκε έχουν γίνει ελάχιστα εμβόλια, μόνο το μήνα Νοέμβριο ξεκίνησαν κάποια εμβόλια, μετά από παρακολούθηση εκ μέρους της Εισαγγελίας (;) στο πλαίσιο να πεισθούν (;) οι γονείς να ενεργήσουν για τις βασικές ανάγκες των τέκνων τους.

»Αναφορικά με τη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών, υπήρξαν αναφορές από κατοίκους του χωριού στην κοινωνική υπηρεσία ότι τα τέσσερα μεγαλύτερα παιδιά (12,10, 8 και 6) περιφέρονται στους δρόμους του χωριού ανεπιτήρητα και ανεπίβλεπτα, ζητώντας φαγητό ή χρήματα, ότι η εμφάνισή τους είναι ρυπαρή και συχνά αναφέρουν ότι δεν έχουν σιτιστεί ενώ πουλούν φρούτα ή πραγματοποιούν θελήματα συγχωριανών, προκειμένου να λάβουν ανταλλάγματα που θα φέρουν στο σπίτι (!!!). Η παρουσία των παιδιών ανεπίβλεπτα στο δρόμο και σε σπίτια του χωριού καθώς και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν επιβεβαιώθηκε στην κοινωνική υπηρεσία και από τον Πρόεδρο της Κοινότητας και κατοίκους, από τους γονείς δε αντιμετωπίστηκε  ως ελεύθερη ανάπτυξη των παιδιών μέσω της ελευθερίας των παιχνιδιών και των θελημάτων (!!!).

»Περαιτέρω δεν προέκυψε ότι υπάρχει κάποιο υποστηρικτικό περιβάλλον για τα ανήλικα τέκνα, καθόσον μοναδικοί συγγενείς από την πλευρά του πατέρα είναι η πατρική γιαγιά που διαμένει μόνιμα στο Ρ.  Υποστηρίζει με υλικοτεχνικά (;) μέσα την οικογένεια αλλά αρνήθηκε οποιαδήποτε συνεργασία και επικοινωνία με την κοινωνική υπηρεσία, ο πατρικός παππούς που διαμένει στο ίδιο χωριόμε τη οικογένεια, υποστηρίζει υλικοτεχνικά (;) την οικογένεια αλλά δήλωσε αδυναμία φιλοξενίας των ανηλίκων και επέμβασης καθώς δεν διατηρεί καλή σχέση τον πατέρα των ανηλίκων, ανταποκρινόμενος όμως στην επικοινωνία με τις κοινωνικές υπηρεσίες παραδέχθηκε τις συνθήκες, στις οποίες διαβιούν και η αδελφή του πατέρα με την οποία υπάρχουν καλές σχέσεις, διαμένει στο ίδιο χωριό αλλά έχει τη δική της οικογένεια με τέκνα και μόνο υποστηρικτικά μπορεί να προσέχει τα ανήλικα, ενώ η μητέρα των ανηλίκων δεν διαθέτει υποστηρικτικό περιβάλλον, καθώς ο πατέρας της είναι άγνωστος και η μητέρα της διαμένει στο Ρ.  αλλά δεν υπάρχει επικοινωνία.

»Αν και οι κοινωνικοί λειτουργοί προέβησαν σε συστηματικές προσπάθειες για βελτιωτικές παρεμβάσεις, χαρακτηριστικά με το από 20-10-2023 πρόγραμμα παρέμβασης για μέλη της οικογένειας προβλέφθηκε εβδομαδιαία επίσκεψη στο σπίτι της οικογένειας και 2 φορές την εβδομάδα τηλεφωνική επικοινωνία με τους γονείς, ενημέρωση από το σχολείο για τη φοίτηση των τέκνων, άμεσος καθαρισμός της οικίας, συνεργασία με υποστηρικτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας όπως η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας, εμβολιαστική κάλυψη, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ιατρική κάλυψη της μητέρας, εγγραφή στο Σύλλογο Πολυτέκνων, τακτοποίησης άδειας διαμονής της μητέρας καθαρισμός εξωτερικού χώρου και άλλα, ΩΣΤΟΣΟ τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα ΑΠΕΡΡΙΨΑΝ τις συναντήσεις με τις κοινωνικές λειτουργούς  ΜΗ ΘΕΛΟΝΤΑΣ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΟΥΝ ΠΡΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΤΟΥΣ. Tα ανωτέρω διαπιστώθηκαν εκ νέου σύμφωνα με την πρόσφατη από 12-1-2024 έκθεση κοινωνικής έρευνας, όπου οι συνθήκες διαβίωσης των ανηλίκων τέκνων συνεχίζουν να μην είναι κατάλληλες, καθώς Η ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΕ ΠΑΡΑΜΕΛΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΝ ΤΟΝ ΓΟΝΕΪΚΟ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟ και δεν δείχνουν την ανάλογη διάθεση να καταβάλουν προσπάθεια συυνεργασίας και βελτίωσης της κατάστασης. Περαιτέρω παρά τις από 21-12-2023 και 15-02-2023 παραγγελίες προς την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας για εκτίμησητης καταλληλότητας των γονέων και για ψυχολογική- συμβουλευτική υποστήριξη με ένταξη σε πρόγραμμα, οι γονείς ουδέποτε προσήλθαν σε ραντεβού.

“Λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες οι προσπάθειες της κοινωνικής υπηρεσίας απέβησαν άκαρπες και τα παιδιά συνεχίζουν να βρίσκονται  σε καθεστώς παραμέλησης, ενώ τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα αδυνατούν εκ των πραγμάτων να ανταποκριθούν στην πραγματική φροντίδα των ως άνω ανηλίκων και με δεδομένο ότι διαπιστώθηκε αστάθεια, αναβλητικότητα, αποσπασματικότητα, ασυνέπεια και άρνηση στη συνεργασία με τις υπηρεσίες και μη κατανόηση και αποδοχή της παραμελητικής συμπεριφοράς τους.  Ειδικότερα δε ο πατέρας αδιαφορεί απέναντι στις σχολικές μονάδες ως προς την τακτική φοίτηση των τέκνων του, δεν αντιλαμβάνεται το ρόλο του ως γονέας απέναντι στις ανάγκες της πολυπληθούς οικογένειάς του και τις ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσής των τέκνων του, για τη βελτίωση των οποίων είχε τη δυνατότητα, την καθοδήγηση και την στήριξη των υπηρεσιών επό έναν ολόκληρο χρόνο και ουδέποτε προέβη σ΄αυτήν. Η μητέρα … δείχνει ομοίως αδυναμία να αντιμετωπίσει την κατάσταση και σε σημείο που να μην αντιλαμβάνεται τις ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης των τέκνων της , την αναγκαιότητα συνεχούς φοίτησης και τη διενέργεια τακτικών ιατρικών εξετάσεων για τα παιδιά και για την ίδια. Επιπλέον υφίσταται σοβαρή παραμέληση της υγείας της μητέρας λόγω έλλειψης ιατρικής παρακολούθησης παρά τις συστηματικά πολλαπλές κυήσεις, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να αντιμετωπίσει τη καθημερινή υγιεινή του σπιτιού και των παιδιών, κατ΄επέκταση οδηγεί σε σοβαρή παραμέληση αυτών και δεν το αντιλαμβάνεται. Για το λόγο αυτό οι κοινωνικοί λειτουργοί προτείνουν να απομακρυνθούν από την οικογενειακή οικία και να αφαιρεθεί η επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων….».

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η κοινωνική έκθεση είναι σαφέστατο. Τα παιδιά της οικογένειας πρέπει να απομακρυνθούν από το επιβλαβές ποικιλλοτρόπως φυσικό οικογενειακό περιβάλλον. Δεν περιέλαβε όμως τη “μαγική” λέξη “κατεπειγόντως”. Χρειαζόταν όντως να αναφέρεται, με το ως άνω ιστορικό ή μήπως όχι; Και αν όχι, στη δεδομένη περίπτωση, πότε κατά τη γνώμη των κοινωνικών υπηρεσιών θα συντρέχει επείγουσα περίπτωση απομάκρυνσης; Σε τραυματισμό; Σε διαπιστωμένη σεξουαλική ή άλλη κακοποίηση; Σε θάνατο; Και τί γίνεται με την περίφημη πρόληψη που αναμασούμε χωρίς να γνωρίζουμε ούτε πώς ούτε με ποιούς θα πραγματοποιηθεί.

Λαμβάνοντας την Έκθεση αυτή η ασκούσα χρέη Εισαγγελέως Ανηλίκων, τοπική Αντεισαγγελέας, καταλήγει ότι τα παιδιά πράγματι πρέπει να απομακρυνθούν από την κακοποιητική οικογένεια και ότι ως λύση προτείνει θέση σε ίδρυμα ανηλίκων για τα δύο μεγαλύτερα παιδιά 12 και 10 ετών), την ανάληψη της φροντίδας από την πατρική γιαγιά για το τρίτο και τα τέσσερα μικρότερα; Ακολουθώντας κατά γράμμα την εγκύκλιο 5 του Αρείου Πάγου, η όχι και τόσο γνώστης των ζητημάτων, αντεισαγγελέας θεώρησε ότι όπως με τα εγκαταλελειμμένα στα μαιευτήρια βρέφη μπορεί να γίνει κατεπείγουσα αναδοχή, σε υποψήφιους αναδόχους από το Μητρώο της τοπικής Π.Ε., έτσι και στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσαν να τοποθετηθούν τα νήπια και το βρέφος σε ΥΑ οικογένειες από το ειδικό (;) μητρώο της ίδιας Π.Ε. όπου και το ίδρυμα των μεγαλύτερων παιδιών, με φανερό σκοπό να υπάρχει η δυνατότητα ευκολότερης επικοινωνίας των αδελφών. Ωστόσο, δεν αναλογίστηκε η αρμόδια αντεισαγγελέας αλλά ούτε βοηθήθηκε από πουθενά, με τί πρωτόκολλο και με ποιά διαδικασία θα γινόταν η αιφνίδια απομάκρυνση των ανηλίκων και τη τοποθέτηση σε δύο άγνωστες για τα παιδιά οικογένειες, χωρίς περίοδο προσαρμογής και προετοιμασίας, χωρίς να υφίσταται στη χώρα μας Ειδικό Μητρώο Αναδόχων επείγουσας αναδοχής, με ειδική εκπαίδευση και εμπειρία , απαραίτητη για να μην συνθλιβούν ούτε οι ανάδοχοι, ούτε τα παιδιά. Οι προθέσεις αναμφίβολα καλές, η υλοποίηση άκρως προβληματική δεδομένης της ανυπαρξίας υποδομών. Οι δύο οικογένειας βρέθηκαν , άλλωστε ήταν και οι μοναδικές, μαζί με άλλη μία που αρνήθηκε, στο Ειδικό Μητρώο της Π.Ε. και συναίνεσαν να συμμετέχουν στο “πείραμα”και κλήθηκαν στο Δικαστήριο να παραστούν στη δίκη αφαίρεσης της επιμέλειας, έχοντας τη βεβαιότητα ότι εκείνη την ημέρα μπορεί και να τους … παραδίδονταν τα παιδιά.

Σύντομα όμως διαπιστώθηκε , ότι όχι μόνο δεν επρόκειτο για επείγουσα αναδοχή αλλά ήταν αμφίβολο εάν κάποιος από όσους ενεπλάκησαν στην υπόθεση, πραγματικά είχε αντιληφθεί το καθήκον του και είχε τη βούληση να απομακρύνει αυτά τα παιδιά από το επικίνδυνο οικογενειακό περιβάλλον, δηλαδή επιτέλους κάποιος να τα προστατεύσει έγκαιρα, ώστε να προληφθεί το χειρότερο.

΄Εχοντας στο νου σας το παραπάνω ιστορικό, δείτε ακριβώς τους χειρισμούς που έγιναν και κάποιος κρίνει ότι αυτοί συνιστούν “κοινωνική προστασία των ανηλίκων” παρακαλώ να απαντήσει:

• Η Εισαγγελέας Ανηλίκων δεν προχώρησε σε διάταξη απομάκρυνσης των ανηλίκων και αιτήθηκε από την Πρόεδρο Υπηρεσίας του Πρωτοδικείου την έκδοση προσωρινής διαταγής απομάκρυνσης (έδιωξε το πρόβλημα και το έστειλε αλλού!). ΄Αρα η Εισαγγελέας έκρινε ότι συντρέχει το κατεπείγον αλλά όχι να εφαρμόσει τη διάταξη του 1532 ΑΚ παρ. 4, για την αρμοδιότητα του Εισαγγελέα σε επείγουσες περιπτώσεις κινδύνου των ανηλίκων.
• Η Πρόεδρος Υπηρεσίας απέρριψε το αίτημα προσωρινής διαταγής πειθόμενη (;) από τους ισχυρισμούς πατέρα και παππού των ανηλίκων ότι δεν κινδυνεύουν τα παιδιά διότι έλαβαν μέτρα προστασίας τους !
• Στην τακτική δικάσιμο 15 ημέρες μετά, δεν παρευρέθηκε στη δίκη για υποστήριξη της αίτησης απομάκρυνσης, ούτε η αιτούσα αντεισαγγελέας, ούτε ΚΑΜΜΙΑ από τις κοινωνικές υπηρεσίες που κλήθηκαν. Παρέστησαν μόνο οι υποψήφιοι ανάδοχοι. Και εκεί διαπιστώθηκε ότι η Πρόεδρος του δικαστηρίου με κανέναν τρόπο δεν ήθελε να … δικάσει την υπόθεση. Καθώς “έτρεχε” αποχή δικηγόρων και αν ο πατέρας δεν είχε δικηγόρο να αιτηθεί αναβολής, η πρόεδρος έδωσε “άπλετο” χρόνο στον πατέρα των ανηλίκων και τον παππού τους να … βρουν δικηγόρο, εκείνη τη στιγμή και να ζητήσουν… αναβολή λόγω αποχής των δικηγόρων. Η δικαστής αυτή ποιό ακριβώς μέλημα είχε μετά από 1,5 χρόνο, συστηματικής κακομεταχείρισης των ανηλίκων; Να προστατεύσει τα ανήλικα ή να μην εξαγριώσει τους ήδη εξαγριωμένους και πλαισιωμένους από 2-3 ακόμη εύρωστους συμπαραστάτες συγγενείς των ανηλίκων, που φωνασκούσαν κοιτάζοντας τους αναδόχους, “ήρθατε εδώ να μας πάρετε τα κοπέλλια;) Μα φυσικά το δεύτερο.
• Ο συνήγορος των αναδόχων σε μια προσπάθεια προσωρινής εκδίκασης ζήτηση την έκδοση προσωρινής διαταγής για τα ανήλικα λόγω του κατεπείγοντας η οποία δεν παρασχέθηκε. Προσδιορίστηκε η δίκη εκ νέου σε 15 ημέρε,(έδιωξε και η συγκεκριμένη Πρωτοδίκης το πρόβλημα από πάνω της) οπότε θα υπάρχει και πάλι αποχή δικηγόρων, δεν θα εμφανιστεί κανείς προς υποστήριξη του δικαιώματος των ανηλίκων, θα δοθεί νέα αναβολή αλλά ακόμη και αν δικαστεί η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί σε διάστημα από 4 μήνες έως ένα χρόνο. Και μέχρι τότε;
• Η κοινωνική λειτουργός του Δήμου που παρέστη, ρωτήθηκε εάν παρακολουθούνται τα ανήλικα μετά την τελευταία έκθεση (20-10-2023) και είπε πως όχι, αφού κανείς δεν της έδωσε εντολή να το κάνει και 4 μήνες μετά την τελευταία κοινωνική έκθεση κανείς δεν ήξερε πώς πράγματι ζούσαν αυτά τα επτά παιδιά και ήδη 8, διότι το έργο της κοινωνικής υπηρεσίας ολοκληρώθηκε.

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΙΣΧΥΡΙΣΤΕΙ ΟΤΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΥΧΑΙΑ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ – ΔΙΚΑΙΟΥ; ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ;

Φεύγοντας από μιας ακόμη “απίστευτη” εμπειρία σκεφτόμουν ότι θα περιέγραφα την περίπτωση σαν την ενσάρκωση της ρήσης “έστειλα το σκύλο μου κι ο σκύλος την ουρά του”. Η κοινωνική υπηρεσία παρέπεμψε στον Εισαγγελέα, ο Εισαγγελέας δεν ενήργησε ως όφειλε παρέπεμψε στο Δικαστή, ο Δικαστής δεν ενήργησε άμεσα ως όφειλε, παρέπεμψε στο δικαστήριο, και το δικαστήριο δέχθηκε το δικονομικό δικαίωμα των διαδίκων για αναβολή, σαν να επρόκειτο για μια οποιαδήποτε αστική υπόθεση, σαν να μην κρινόταν η ζωή οκτώ παιδιών από αυτό το δικαστήριο, όπως θα κάνει και χρήση του δικαιώματός του να βγάλει απόφαση σε 8-10-12 μήνες …. Αυτά τα οκτώ παιδιά ΠΟΙΟΣ ΤΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΕΙ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ το Κράτος – Δικαίου;

Οι υποψήφιοι ανάδοχοι ανακάλεσαν την συναίνεσή τους αρνούμενοι να λάβουν περαιτέρω μέρος στο “θέατρο του παραλόγου” με μεγάλο ψυχικό αλλά και οικονομικό κόστος. Αντιλήφθηκαν και σωστά ότι δεν είναι αυτοί που θα αναλάβουν να υποστηρίξουν το συμφέρον των παιδιών σε ένα σύστημα που δεν θέλει να αναλάβει το “κόστος” των αποφάσεών του. Δεν είναι οι υποψήφιοι ανάδοχοι αυτοί που θα υποκαταστήσουν στο ανύπαρκτο κράτος – πρόνοιας και κράτος – δικαίου.Η υπόθεση ξαναγυρίζει στην αρχή. Τί θα απογίνουν οκτώ μικρά παιδιά; Ξέρουμε. Κάποτε θα βγει μια απόφαση και θα καταλήξουν σε ιδρύματα για να δρομολογηθεί από αυτά, για όσα παιδιά θα υπάρχει δυνατότητα, η αναδοχής τους…. Το γεγονός ότι θα έχουν περάσει για αυτά τα παιδιά άλλα δύο χρόνια, ενδεχομένως θα έχει γεννηθεί και ένατο παιδί δεν φαίνεται να απασχολεί κανέναν και άλλωστε ποιόν;

Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη, μου τριβέλιζαν το μυαλό τα αυτονόητα ερωτήματα:

• Γιατί η αρμόδια Αντεισαγγελέας όταν έλαβε την αναφορά από το Νοσοκομείο και το Α.Τ. για το κακοποιημένο σώμα του 4χρονου παιδιού, στις 19-10-2022 δεν διέταξε ΑΜΕΣΩΣ την εισαγωγή όλων των παιδιών στο Νοσοκομείο, για την διαπίστωση εάν φέρουν ή όχι κακώσεις και τα άλλα παιδιά της ίδιας οικογένειας; Δεν συνιστά παραμέληση και κακή άσκηση γονικής μέριμνας ακόμη και η αλληλοκακοποιητική συμπεριφορά των παιδιών σε ένα χώρο, λόγω έλλειψης εποπτείας από ενήλικες;

• Γιατί αφού διαπιστώθηκε η ακραία παραμέληση με έκθεση της κοινωνικής υπηρεσίας στις 13-2-2023 και στις 8-6-2023, ενώ κοινωνική υπηρεσία “παρακολουθούσε” την οικογένεια από τον Οκτώβριο, δεν έκανε καμιά κίνηση απομάκρυνσης των παιδιών για την ασφάλειά τους; Πέρασαν ήδη 9 μήνες από τον εντοπισμό της, χωρίς να επέλθει καμιά βελτίωση.

• Γιατί η κοινωνική υπηρεσία του Δήμου, αν και παρακολουθούσε την οικογένεια από τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο του 2022 προέβησαν σε «συστηματικές προσπάθειες για βελτιωτικές παρεμβάσεις ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ, “με το από 20-10-2023 πρόγραμμα παρέμβασης» και ΓΙΑ 12 ΜΗΝΕΣ πώς ακριβώς υποστήριζαν την οικογένεια και προστάτευαν τα ανήλικα;

• Γιατί η Εισαγγελέας και η κοινωνική υπηρεσία του Δήμου δεν φρόντισε να εξετάσει ενδελεχώς την περίπτωση της μητέρας, δηλαδή μιας κοπέλας που έφτασε στο απομακρυσμένο χωριό 18 χρονών, από άλλη χώρα, χωρίς κανένα υποστηρικτικό περιβάλλον, γνώρισε και ζούσε με έναν ανέργο άνδρα και άρχισε να γεννά συνεχώς και αδιαλείπτως παιδιά, μέχρι σήμερα στα 30 της οπότε απέκτησε οκτώ που ζούν στην άθλια κατάσταση που διαπίστωσε η κοινωνική υπηρεσία. Και πόσα παιδιά θα αποκτήσει ακόμη μέχρι τη φυσιολογική διακοπή της γονιμότητάς της; Το στοιχειώδες ζήτημα, εάν αυτή η γυναίκα παρέμενε με τη θέλησή της ή αν ήταν εγκλωβισμένη για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων απειλές ή ψυχικές διαταραχές, γιατί δεν ερευνήθηκε από κανέναν; (Παραγγέλθηκε από την Εισαγγελία, η εξέταση από την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας και των δύο γονέων και δεν πήγαν ποτέ. Γνωρίζει καμιά κοινωνική υπηρεσία έστω και μία θυματοποιημένη γυναίκα που θα προβεί αυτοβούλως σε ενέργειες για την προστασία της, αν δηλαδή κάποιος δεν την πάρει από το χέρι και χωρίς τον άνδρα της;)

• Γιατί αφού πέρασε 1,5 χρόνος από τη διαπίστωση της κακοποιητικής παραμέλησης, η Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών δεν απομάκρυνε τα παιδιά με διάταξή της; Τι ακριβώς ανέμενε να συμβεί αφού πέρασαν ήδη πολλοί μήνες παρακολούθησης κατά τους οποίους η κατάσταση έβαινε από το κακό στο χειρότερο.

• Γιατί η Πρόεδρος Υπηρεσίας στην οποία προσέφυγε η Αντεισαγγελέας για να ζητήσει προσωρινή διαταγή απομάκρυνσης των παιδιών – διώχνοντας το πρόβλημα από πάνω της  και μεταφέροντάς το σε άλλον – απέρριψε την αίτηση προσωρινής διαταγής για την απομάκρυνση των ανηλίκων από το κακοποιητικό περιβάλλον, δεχόμενη κάποιες αιτιάσεις του παππού των ανηλίκων ότι δήθεν έκαναν παρεμβάσεις προστασίας των παιδιών (έβαλαν, λέει, συρματόπλεγμα για να μην πέσουν τα παιδιά στο γκρεμό…) και ανέβαλε εκ νέου την αντιμετώπιση του προβλήματος;
• Γιατί η ίδια Δικαστής που προφανώς δεν ήθελε να συζητήσει την υπόθεση στη σύντομη δικάσιμο που η ίδια προσδιόρισε μετά από 15 ημέρες, έκανε τα αδύνατα δυνατά να αναβληθεί  η υπόθεση – για άλλη μια φορά- και τα παιδιά (μαζί με το 8^ο νεογέννητο βρέφος) να παραμένουν στις συνθήκες που περιγράφονται στην κοινωνική έκθεση;
• Γιατί, ακόμη χειρότερα, αμέσως μετά την τελική έκθεση της κοινωνικής υπηρεσίας του Δήμου, και την αίτηση που η Αντεισαγγελέας συνέταξη 3 μήνες μετά, η οικογένεια έμεινε χωρίς ΚΑΘΟΛΟΥ παρακολούθηση, γιατί όπως είπε η κοινωνική λειτουργός «εμένα δεν μου είπε κανείς να την παρακολουθώ…» και αποχώρησε «ευτυχής» που ξεμπέρδεψε από την «αντιπαθητική» αυτή υπόθεση;
• Γιατί κάποιος δεν ενημέρωσε την Αντεισαγγελέα, ότι στη χώρα μας δεν λειτουργεί ο θεσμός της επείγουσας αναδοχής, εκτός από τα εγκαταλελειμμένα βρέφη στο Νοσοκομείο που δεν έζησαν στο φυσικό οικογενειακό περιβάλλον και δεν πρόλαβαν να αναπτύξουν δεσμούς με τους γεννήτορές τους και ότι δεν υπάρχουν υποψήφιοι ανάδοχοι γονείς που να έχουν ενημερωθεί και εκπαιδευτεί στις ανάγκες των παιδιών κατά την κατεπείγουσα τοποθέτησή τους σε άλλο περιβάλλον και στη διαχείρισή των ζητημάτων που αυτή θα προκαλέσει;

Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη, διάβασα την είδηση ότι η Εισαγγελία Ανηλίκων Θεσσαλονίκης, τοποθέτησε οκτώ αδέλφια εσπευσμένα σε νοσοκομείο της πόλης για έλεγχο της κατάστασής τους και αναζήτηση λύσης για την προστασία τους. ΄Αλλα τα παιδιά στη Θεσσαλονίκη και άλλα στην Κρήτη λοιπόν; ΄Οχι τα παιδιά είναι ίδια, τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους θεσμούς είναι άλλα. Διότι στη χώρα της «φαιδράς πορτοκαλέας» τα πρόσωπα κάνουν τους θεσμούς και όχι οι θεσμοί τα πρόσωπα!

Το ζήσαμε άλλωστε πολύ γλαφυρά τελευταία με ανώτατα πρόσωπα της Δικαιοσύνης και τις ανεκδιήγητες παραινέσεις τους όπως και με την «απολογία» υπουργού για ένα τεράστιο έγκλημα. Τώρα στα οκτώ παιδιά της Κρήτης θα «κολλήσουμε»; Μήπως είναι τα μόνα…

Δεν μπόρεσα είναι η αλήθεια να το ξεχάσω. Δεν μπόρεσα να γνωρίζω και να μην κάνω τίποτα. Υπέβαλα αναφορά για το περιστατικό που έλαβα γνώση στο Τμήμα Ανηλίκων της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Ηρακλείου της Αστυνομίας για διερεύνηση ενδοοικογενειακής βίας και στον Εισαγγελέα Εφετών Ηρακλείου για να ελέγξουν τις ενέργειες και τυχόν παραλείψεις της αρμόδιας εισαγγελικής λειτουργούν για αυτά τα οκτώ παιδιά.του απομακρυσμένου χωριού της Κρήτης. Τώρα περιμένω τα ελληνικό Κράτος – Δικαίου στην Ελλάδα να κάνει τη δουλειά του!

ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δεν υπάρχει στο Σύστημα ούτε προβλέφθηκε δυστυχώς για ακόμη μια φορά από το Πρόγραμμα “Εγγύηση για το Παιδί” που μονολιθικά ασχολήθηκε μόνο με το έργο των κοινωνικών λειτουργών και όχι με το σύνολο των ενεργειών, Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ (ο “επισπεύδων” που λέμε και στα νομικά), Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ του κάθε παιδιού σε κίνδυνο, που θα παρακολουθεί το κάθε περιστατικό από την αρχή μέχρι το τέλος του, θα συνεργάζεται, θα πιέζει για λύση αν χρειαστεί και τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης για να κάνουν το καθήκον τους,όπως επιβάλλει το συμφέρον των παιδιών και δεν θα εγκαταλείψει το περιστατικό μέχρι να αντιμετωπιστεί ΓΡΗΓΟΡΑ. Δεν παραπέμπεται μια υπόθεση στην Εισαγγελία και εκεί τελειώνει ο ρόλος των κοινωνικών υπηρεσιών. Κάθε άλλο.