ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Fosterparentsnet > Νομοθεσία

Η γνώση της νομοθεσίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να προσεγγίσουμε κατάλληλα  την κοινωνική εργασία για την  αναδοχή και την υιοθεσία,  που θα πραγματοποιηθεί τόσο με το παιδί όσο και με τους υποψήφιους αναδόχους ή θετούς γονείς. Είναι επίσης αναγκαίο να γνωρίζουμε τα νομοθετήματα ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου, τις διεθνείς συμβάσεις που περιγράφουν τα δικαιώματα των ανηλίκων και την υποχρέωση των συμβαλλόμενων κρατών για την  προστασία τους, καθώς και κάθε βήμα προόδου που γίνεται στη χώρα μας σε επίπεδο θεσμικής θωράκισης των δικαιωμάτων των παιδιών αλλά κυρίως στην εφαρμογή της νομοθεσίας.  Η γνώση των νομικών διατάξεων που αναφέρονται στα παιδιά και τις σχέσεις με τους γονείς ή τρίτους,  αφορά τόσο τους εργαζόμενους στην εθνικό σύστημα κοινωνικής προστασίας και τα διοικητικά στελέχη φορέων κοινωνικής προστασίας και φροντίδας ανηλίκων, όσο και εθελοντές και κάθε  ενδιαφερόμενο πολίτη που θέλει να συνεισφέρει στο σύστημα κοινωνικής φροντίδας των παιδιών.

Η βασική νομοθεσία σχετικά με τη γονική μέριμνα,  την επιτροπεία, την αναδοχή και την υιοθεσία περιλαμβάνεται στο Βιβλίο του Οικογενειακού Δικαίου στον Αστικό Κώδικα και σε επιμέρους νόμους, προεδρικά διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις  για την αναδοχή και την υιοθεσία ανηλίκων.

1.ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ - ΠΑΙΔΙΩΝ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

Γονική μέριμνα: Η γονική μέριμνα αποτελεί καθήκον  και δικαίωμα  των γονέων οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου. Η  γονική  μέριμνα  περιλαμβάνει  την  επιμέλεια  του  προσώπου,  τη διοίκηση της περιουσίας  και  την  εκπροσώπηση  του  τέκνου  σε  κάθε   υπόθεση   ή  δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Σε περίπτωση όπου η γονική μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κήρυξης  σε  αφάνεια  ή  έκπτωσης  του  ενός  γονέα,  η  γονική  μέριμνα ανήκει αποκλειστικά στον άλλο. Αν ο ένας από  τους  γονείς  αδυνατεί  να  ασκήσει  τη  γονική μέριμνα  για πραγματικούς λόγους ή γιατί είναι ανίκανος ή περιορισμένα  ικανός για δικαιοπραξία, την ασκεί μόνος ο άλλος γονέας.  Η  επιμέλεια όμως του προσώπου του τέκνου ασκείται και από τον ανήλικο γονέα.  Επιμέλεια: Η επιμέλεια του προσώπου του  τέκνου  περιλαμβάνει  ιδίως  την ανατροφή,  την  επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του.

 Πραγματική φροντίδα: Η ανατροφή του παιδιού με την διενέργεια όλων των αναγκαίων πράξεων από τους φροντιστές του, που ανατίθεται με σύμβαση ή δικαστική απόφαση, όταν η επιμέλεια παραμένει στους φυσικούς γονείς ή σε τρίτο μέσω του θεσμού της αναδοχής ή ανάθεσής της σε ίδρυμα. 

2.Η ΑΝΑΔΟΧΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

ΑΝΑΔΟΧΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ: ΄Οταν τρίτοι έχουν την πραγματική φροντίδα του προσώπου του ανηλίκου, γιατί τους την ανέθεσαν είτε οι φυσικοί γονείς ή ο επίτροπος είτε το δικαστήριο (ανάδοχοι γονείς ή ανάδοχη οικογένεια) χωρίς να αλλάζουν οι έννομες σχέσεις μεταξύ του ανηλίκου και της φυσικής του οικογένειας ή του επιτρόπου και ιδίως οι αρμοδιότητες από τη γονική μέριμνα ή την επιτροπεία παραμένουν αμετάβλητες, εφόσον δεν ορίζεται στο νόμο διαφορετικά.

ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΑΔΟΧΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ – ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥΣ ΩΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΤΟΥ ΑΝΗΛΙΚΟΥ: ΄Οταν η ένταξη του ανηλίκου στην ανάδοχη οικογένεια γίνεται διαρκέστερη, ενώ παράλληλα εξασθενούν οι δεσμοί του με τους φυσικούς γονείς του, οι ανάδοχοι γονείς έχουν το δικαίωμα να ζητούν από το δικαστήριο να αφαιρεί από τους φυσικούς γονείς εν μέρει ή εν λόγω την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου ή και τη διοίκηση της περιουσίας του. Στην τελευταία περίπτωση οι ανάδοχοι γονείς καθίστανται επίτροποι.

3. Η ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥ: ‘Όταν με απόφαση δικαστηρίου ανήλικο ή ενήλικο πρόσωπο κηρύσσεται θετό τέκνο ικανών για υιοθεσία προσώπων που λαμβάνουν τη θέση των φυσικών γονέων σε όλα τα δικαιώματα του υιοθετούμενου.  Με την υιοθεσία διακόπτεται κάθε δεσμός του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια, με εξαίρεση τις ρυθμίσεις περί κωλυμάτων γάμου των άρθρων 1356 και 1357 και ο ανήλικος εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα του. ‘Εναντι του θετού γονέα και των συγγενών του ο ανήλικος έχει όλα τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις τέκνου γεννημένου σε γάμο. Το ίδιο ισχύει και για τους κατιόντες του θετού τέκνου. Σε περίπτωση ταυτόχρονης ή διαδοχικής υιοθεσίας περισσοτέρων, δημιουργείται μεταξύ τους συγγένεια όμοια με αυτήν που υπάρχει μεταξύ αδελφών

ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΥΙΟΘΕΣΙΑ: Αυτός που υιοθετεί ανήλικο πρέπει να είναι ικανός για δικαιοπραξία, να έχει συμπληρώσει τα τριάντα χρόνια του και να μην έχει υπερβεί τα εξήντα. Σε περίπτωση υιοθεσίας και από τους δύο συζύγους, οι προϋποθέσεις οι οποίες τάσσονται από τα άρθρα 1543 και 1544, αρκεί να συντρέχουν στο πρόσωπο μόνο του ενός. Επίσης αυτός που υιοθετεί ανήλικο πρέπει (κατ΄αρχάς) να είναι μεγαλύτερος από τον υιοθετούμενο τουλάχιστον κατά δεκαοκτώ, αλλά όχι και περισσότερο από πενήντα χρόνια. Ο περιορισμός της ηλικίας δεν ισχύει για εκείνον από τους συζύγους που επιθυμεί να υιοθετήσει τέκνο που υιοθετείται ή που έχει ήδη υιοθετηθεί από το σύζυγό του. Σε περίπτωση υιοθεσίας τέκνου του συζύγου, καθώς και αν συντρέχει σπουδαίος λόγος, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέπει την υιοθεσία και όταν υπάρχει διαφορά ηλικίας μικρότερη, αλλά όχι κάτω των δεκαπέντε ετών.ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥ: Η υιοθεσία ενηλίκου επιτρέπεται μόνο όταν: α) ο υιοθετούμενος είναι συγγενής ως και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας αυτού που υιοθετεί, ή β) αυτός που υιοθετεί υπήρξε ανάδοχος γονέας του υιοθετούμενου.

4. Η ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

Ο ανήλικος τίθεται σε καθεστώς επιτροπείας με δικαστική απόφαση όταν   κανένας γονέας δεν έχει ή δεν μπορεί ή δεν πρέπει  να ασκήσει τη γονική μέριμνα, λόγω π.χ.  καταχρηστικής άσκησής της, όταν το ζητήσουν οι ίδιοι οι γονείς, όταν υπάρχει διαφωνία σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου και κανείς δεν κρίνεται ικανός να ασκήσει τη γονική μέριμνα του ανηλίκου παιδιού του ή όταν οι ανάδοχοι γονείς μετά την ανάπτυξη οικογενειακών σχέσεων με τον αναδεχόμενο ανήλικο και την εξασθένιση των σχέσεων του παιδιού με τη φυσική του οικογένεια επιθυμούν να αναλάβουν το σύνολο της γονικής του μέριμνας.