5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑCTIVE CITIZENS FUND

ΕΡΓΟ: «ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΣΕ ΙΔΡΥΜΑΤΑ/ΤΑ ΑΟΡΑΤΑ ΠΑΙΔΙΑ»

Φορέας διαχείρισης: ΄Ιδρυμα Μποδοσάκη, Οργάνωση «SolidarityNow»

Φορέας υλοποίησης: Δίκτυο Αναδόχων Γονέων και Εθελοντών για την εξωιδρυματική κοινωνική φροντίδα των ανηλίκων «Δικαίωμα στην Οικογένεια»

Εταίρος: Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης Α.Ε. Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης  (ΜΑΘ Α.Α.Ε.) (Σύνδεσμος)

Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 12εκ, χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr

Περίληψη ΄Εργου

Το έργο στοχεύει στην ανάδειξη της έντονης ανισότητας  που βιώνουν τα παιδιά που ζουν σε ιδρύματα λόγω της παραβίασης των δικαιωμάτων τους, όπως αυτά ορίζονται στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. H ανισότητα προκαλείται από τις γενικότερες  συνθήκες διαβίωσης των παιδιών τις οποίες διαμορφώνουν:  η, χωρίς κανόνες και προϋποθέσεις, σύσταση νομικών προσώπων με σκοπό την κοινωνική φροντίδα ανηλίκων, η  έλλειψη σχεδιασμού ενός σύγχρονου μοντέλου  φροντίδας και θεραπείας παιδιών, κανόνων δεοντολογίας στη λειτουργία τους,  απουσίας κατάλληλης δημιουργικής, υποστηρικτικής και συνεπούς εποπτείας για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών που να συνεπάγεται άμεσες παρεμβάσεις και κυρώσεις καθώς και της αδυναμίας συγκρότησης μιας γενικευμένης αποτελεσματικής πολιτικής για την αποϊδρυματοποίηση. Παράλληλα η ανυπαρξία πρόσβασης των ανηλίκων σε εύκολα σε θεσμούς συνηγορίας, καθιστά την ομάδα των ανηλίκων που διαβιούν σε ιδρύματα ιδιαίτερα ευάλωτους σε πρακτικές αυθαιρεσίας, κακοποίησης, περιθωριοποίησης και επανειλημμένων συμπεριφορών ανεξέλεγκτου σχεδιασμού ή ακατάλληλου σχεδιασμού για το παρόν και το μέλλον τους. Απουσιάζουν εντελώς μέχρι σήμερα,  κοινωνικά μηνύματα στα ΜΜΕ και ΜΚΔ,  ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για τις συνθήκες που πραγματικά  επικρατούν σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης, στα  επιβλαβή εν τέλει αποτελέσματα της παρεχόμενης φροντίδας στο πλαίσιο του επικρατούντος ιδρυματικού μοντέλου, με στόχο την δημιουργία  ευρύτερου κοινωνικού  προβληματισμού και περίσκεψης στην στερεοτυπική εικόνα «ευτυχισμένων» παιδιών που μεγαλώνουν σε ίδρυμα.  Απουσιάζει επίσης, σε αντίθεση με τα πορίσματα των  Ειδικές Εκθέσεις της Ανεξάρτητης Αρχής Συνηγόρου του Παιδιού, η ανάδειξη  της υφιστάμενης κατάστασης στους τομείς οργάνωσης και λειτουργίας των ιδρυμάτων κατά τρόπο που να προάγει τη διαφάνεια  και την καταγραφή συμπερασμάτων.  Αντίθετα το σύστημα κοινωνικής προστασίας των ανηλίκων σε κλειστά ιδρύματα,  αν και επιβιώνει σε συνθήκες πλήρους αδιαφάνειας και έλλειψης εποπτείας και ελέγχου, όπως συνάγεται από την έλλειψη  τεκμηριωμένων στατιστικών δεδομένων για μια σειρά ζητήματα που αφορούν στην ανατροφή των ανηλίκων έχει «πείσει» την κοινωνία ότι επιτελεί ένα ιδιαίτερα αξιόλογο έργο. Εν τέλει η αποφυγή των ιδρυμάτων να αναδείξουν και να συνομιλήσουν με ειλικρίνεια για την σοβαρά ζητήματα που αναδεικνύει η ιδρυματική φροντίδα των παιδιών, δεν συντελεί  στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους τομείς της υγείας, εκπαίδευσης – παιδείας των παιδιών, οικιακής ασφάλειας και ειρήνης, προετοιμασίας κοινωνικής ένταξης μετά το ίδρυμα, αλλά αυτή υφίσταται προς το σκοπό  διατήρησης του ρόλου των ιδρυμάτων επ’ ωφελεία  των ίδιων κυρίως και πολύ λιγότερο των ανηλίκων. Σκοπός επίσης του προγράμματος είναι η παρουσίαση της πορείας της οικογενειακής αποκατάστασης των παιδιών, τα προβλήματα, οι προτεινόμενες λύσεις οι προοπτικές στην οργάνωση του συστήματος αποϊδρυματοποίησης αλλά και μετασχηματισμού των δομών φιλοξενίας ανηλίκων σε διάφορες εναλλακτικές μορφές. Παρουσίαση καλών πρακτικών με τρόπο ώστε οι εργαζόμενοι, οι μελλοντικοί εργαζόμενοι και συνεργάτες του συστήματος κοινωνικής προστασίας ανηλίκων καθώς και οι εθελοντές να γνωρίσουν την πραγματικά υφιστάμενη κατάσταση και να πεισθούν για την ανάγκη μεταρρύθμισής της.  Τελικός στόχος η μετάδοση της γνώσης σε όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες, η καταγραφή συμπερασμάτων σε ένα ενιαίο υπόμνημα για ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς παιδικής προστασίας και η κατάθεσή του ως  πρόταση μεταρρύθμισης σε θεσμικό και λειτουργικό επίπεδο.

Περιγραφή έργου

Το 2015 η Ανεξάρτητη Αρχή  Συνήγορος του Παιδιού, δημοσίευσε την Ειδική ΄Εκθεση «Τα Δικαιώματα των Παιδιών που ζουν σε ιδρύματα» στην Ελλάδα, εντοπίζοντας την κραυγαλέα ανισότητα που βιώνουν τα παιδιά που ζουν σε  ιδρύματα σε σχέση με τα παιδιά του υπόλοιπου πληθυσμού.  Η ανισότητα συνίσταται σε μια σειρά συνθηκών που επικρατούν στο χώρο της παιδικής προστασίας και συμβάλλουν στην συνεχή παραβίαση των  δικαιωμάτων της ευάλωτης αυτής κατηγορίας κακοποιημένων, εγκαταλειμμένων, παραμελημένων παιδιών καθώς και αυτών με αναπηρίες, ψυχοκοινωνική διαταραχή, παραβατική συμπεριφορά, ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες ή μετανάστες.  Οι παραβιάσεις συνίστανται:

 Στην ασφάλεια,  οικιακή ειρήνη,  ατομικότητα  και σταθερότητα, το αποδεκτό επίπεδο ζωής  καθώς συμβαίνει τα παιδιά που ζουν ομαδικά και στον ίδιο χώρο με παιδιά διαφόρων ηλικιών να δέχονται ενδοϊδρυματική κακοποίηση ή παραμέληση από συνομηλίκους τους ή ενήλικες εργαζόμενους ή διοικητικά στελέχη, να παραβιάζονται τα προσωπικά τους δεδομένα και η ιδιωτικότητα.

• Στην οικογενειακή, εξατομικευμένη ανατροφή.
• Στη θρησκευτική και πολιτισμική τους παράδοση όταν ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες.
• Στο δικαίωμα της προσωπικότητας καθώς σε ιδρύματα κυρίως θρησκευτικού προσανατολισμού επιβάλλονται κανόνες σχετικά με την αμφίεση, τη συμπεριφορά, τον κοινωνικό τρόπο ζωής που αντιβαίνει σε αυτό του μέσου παιδιού που ζει εκτός ιδρύματος συνήθως  χωρίς τη θέληση και τη συναίνεση  των παιδιών.
• Στην έκφραση της γνώμης του για  την οργάνωση της ζωής και του μέλλοντός τους.  
• Στην εκπαίδευση, την υγεία, την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Στη πρόσβαση σε εποπτικούς και φορείς συνηγορίας των δικαιωμάτων τους.

 Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά που οφείλονται στην έλλειψη εξειδικευμένης επιμόρφωσης των υπαλλήλων κοινωνικής εργασίας σε θέματα ελέγχου και εποπτείας, των στελεχών φορέων κοινωνικής φροντίδας ανηλίκων, στην έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού κοινού στα θέματα παραβίασης των δικαιωμάτων των ανηλίκων που ζουν στα ιδρύματα, στην μη εφαρμογή πολιτικής για την οικογενειακή εξατομικευμένη φροντίδα μέσω της αναδοχής, στην έλλειψη κοινωνικών μηνυμάτων και δυνατότητας συνηγορίας των παιδιών των ιδρυμάτων, ο φορέας θα πραγματοποιήσει με εταίρο την Μ.Α.Θ.  Α.Α.Ε. και συνεργάτες το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, την Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Καλαμάτας και το Δήμο Ιωαννίνων:

• 3 τριήμερα σεμινάρια με τη μέθοδο της άτυπης εκπαίδευσης σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Καλαμάτα και 1 ημέρας στα Ιωάννινα  για 120 άτομα για επεξεργασία  νομοθετικών προτάσεων για ενιαίο θεσμικό πλαίσιο των ιδρυμάτων, την εποπτεία με τη συμμετοχή των παιδιών, τη δημιουργία Κώδικα Δεοντολογίας και θεσμών συνηγορίας που απευθύνονται σε δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους κοινωνικών υπηρεσιών , στελέχη και εργαζόμενους μονάδων φροντίδας ανηλίκων, Μ.Κ.Ο, εκπαιδευτικούς.
•  4 ημερίδες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού κοινού (Αθήνα, Θεσ/νίκη, Καλαμάτα, Ιωάννινα)  στα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα και στα εντοπισμένα φαινόμενα ανισότητας που βιώνουν.  
• Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού επιμόρφωσης.
• Παραγωγή κοινωνικού μηνύματος για ΜΜΕ για τα δικαιώματα των παιδιών των ιδρυμάτων, το δικαίωμα συνηγορίας και το δικαίωμα στην οικογενειακή φροντίδα.
•  Κατασκευή διαδραστικού web site για πρόσβαση των ανηλίκων, ειδικού και γενικού κοινού.

Φορέας υλοποίησης

Το Δίκτυο Αναδόχων Γονέων και Εθελοντών «Δικαίωμα στην Οικογένεια» ιδρύθηκε το 2018 επιδιώκοντας να καλύψει την ανάγκη της ανάδειξης: α) των προβλημάτων που υπάρχουν στο χώρο της κοινωνικής προστασίας εγκαταλειμμένων, κακοποιημένων και παραμελημένων παιδιών στη χώρα μας β) των επιβαλλόμενων μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμού στο ιδρυματικό μοντέλο κοινωνικής φροντίδας των ανηλίκων και τη μετάβαση στο μοντέλο της οικογενειακού/οικιακού τύπου διαβίωσης των ευάλωτων παιδιών σύμφωνα και με τις επανειλημμένες συστάσεις των αρμοδίων οργάνων της Ε.Ε. γ) των θεσμών της αναδοχής και της υιοθεσίας ως των βασικών μέτρων κοινωνικής φροντίδας των παιδιών που απομακρύνονται από τις οικογένειές τους αντί των ιδρυμάτων και δ) της υποχρέωση του κράτους και της κοινωνίας για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών όταν αυτά πρέπει να ζήσουν σε κάθε μορφής κλειστή δομή φιλοξενίας ανηλίκων με την, χωρίς άλλη καθυστέρηση, ψήφιση νομοθεσίας που να ρυθμίζει ενιαία τις προϋποθέσεις ίδρυσης, λειτουργίας και αξιολόγησης αυτών και τη συστηματική εποπτεία τους ε) την προϋπόθεση της διαφάνειας με την θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής δημοσιότητας όλων των στοιχείων που αφορούν το σύστημα κοινωνικής φροντίδας ανηλίκων που διαβιούν εκτός οικογένειας.

Εταίρος του έργου

Η Ανώνυμη Αναπτυξιακή Εταιρεία Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης, ανώνυμη  εταιρεία τοπικής αυτοδιοίκησης  ΜΑΘ Α.Α.Ε/Α.Ο.Τ.Α, ως Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης, λειτουργεί μεταξύ άλλων, την από κοινού με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Μέσα από τη Διεύθυνση Κοινωνικών Δομών & Υπηρεσιών συμμετέχει σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά συγχρηματοδοτούμενα Έργα για την υλοποίηση πολιτικών κοινωνικής συνοχής που έχουν ως στόχο τον μετριασμό ή την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Διάρκεια υλοποίησης: 1^η Νοεμβρίου 2021 έως 31 Μαϊου 2023

Δράσεις ΄Εργου

1. Κατασκευή ιστοσελίδας της οργάνωσης
2. Παραγωγή οπτικοακουστικού κοινωνικού μηνύματος για τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα βάσει της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού.  Προβολή σε τηλεόραση, ιστότοπους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετάδοση μέσω ραδιοφώνου και ιστοτόπων.
3. Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού (εγχειριδίου) σε ηλεκτρονική και φυσική μορφή,  για νέους επιστήμονες και επαγγελματίες κοινωνικής εργασίας σε ιδρύματα και στην οργάνωση των θεσμών της αναδοχής και της υιοθεσίας για παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα.
4. Υλοποίηση τεσσάρων -4- εργαστηρίων επιμόρφωσης και εκπαίδευσης για επιστήμονες και επαγγελματίες της κοινωνικής εργασίας σε τέσσερις πόλεις: Καλαμάτα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα.
5. Υλοποίηση τεσσάρων – 4- ημερίδων για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού σε τέσσερις πόλεις: Καλαμάτα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα.

Σχετικά με το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του ΕΟΧ:

Η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία υπέγραψαν το 1992 Σύμφωνο Συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργώντας τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ). Ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός ΕΟΧ, γνωστότερος ως EEA Grants, είναι ένα εργαλείο χρηματοδοτικής ενίσχυσης που δημιουργήθηκε από τις τρεις αυτές χώρες και είναι διαθέσιμο σε 15 χώρες-μέλη της ΕΕ, μεταξύ των οποίων είναι και η Ελλάδα.

Περισσότερες πληροφορίες: www.eeagrants.org & www.eeagrants.gr

Σχετικά με το Ίδρυμα Μποδοσάκη:

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι κοινωφελής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1972 με σκοπό τη συνέχιση της προσφοράς του ιδρυτή του Πρόδρομου Μποδοσάκη – Αθανασιάδη στην ελληνική κοινωνία. Όραμά του είναι μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, με δυνατότητες και προοπτική για όλους.

Προς επίτευξη του οράματός του, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, με διαφάνεια, λογοδοσία και αξιοπιστία, χρηματοδοτεί, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις και προγράμματα που σχετίζονται με τους τέσσερις στρατηγικούς του πυλώνες: την προαγωγή της παιδείας, την αναβάθμιση της υγείας, την προστασία του περιβάλλοντος και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Από την ίδρυσή του ως σήμερα έχει διαθέσει περισσότερα από 450 εκ. ευρώ προς επίτευξη των σκοπών του.

Παράλληλα, το Ίδρυμα Μποδοσάκη δρα σήμερα και ως καταλύτης δημιουργίας ενός πλαισίου ευρύτερης προσφοράς στην ελληνική κοινωνία, διαχειριζόμενο πόρους τρίτων – Κληροδοτών, διεθνών φορέων, εταιρειών και άλλων μεγάλων δωρητών- που επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν προγράμματα σημαντικού κοινωνικού αντικτύπου για κρίσιμες ανάγκες εκπαίδευσης, υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Περισσότερες πληροφορίες: www.bodossaki.gr

Σχετικά με το SolidarityNow:

Το SolidarityNow (SN) είναι ένας μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2013 για να ανταποκριθεί στις ανάγκες και να διασφαλίσει τα δικαιώματα των πιο ευπαθών και περιθωριοποιημένων ομάδων, χωρίς διάκριση. Τα κεντρικά γραφεία του οργανισμού βρίσκονται στην Αθήνα, ενώ εκτεταμένες δράσεις υλοποιούνται στη Θεσσαλονίκη και στην υπόλοιπη χώρα. Όραμα του οργανισμού είναι να βελτιώσει τις ζωές των ανθρώπων και να τους ενδυναμώσει ώστε να διεκδικήσουν μια δικαιότερη κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς. Το όραμα γίνεται πράξη μέσα από τρεις βασικούς στρατηγικούς πυλώνες: α) Προάσπιση της ασφάλειας και προστασίας, β) Υποστήριξη των ευκαιριών βιοπορισμού και της ένταξης στην αγορά εργασίας, γ) Ενίσχυση της ανεξαρτησίας της κοινωνίας των πολιτών και προάσπιση των αξιών μιας ανοιχτής κοινωνίας. Το SolidarityNow έχει υποστηρίξει μέχρι σήμερα 300.000 ανθρώπους, τόσο μέσω της απευθείας υλοποίησης προγραμμάτων όσο και μέσω δωρεών για την στήριξη δράσεων της κοινωνίας των πολιτών. Μέσω των δωρεών του, το SN έχει μέχρι σήμερα υποστηρίξει οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την υλοποίηση 73 προγραμμάτων, συνολικού ύψους 14,4 εκ. ευρώ.

Περισσότερες πληροφορίες : www.solidaritynow.org