Πώς βιώνει την αναδοχή ενός παιδιού στην εφηβεία, μετά από 8,5 χρόνια σε κακοποιητικό ίδρυμα και πόση υποστήριξη δέχεται από το ευρύτερο σύστημα Κοινωνικής Φροντίδας, Εκπαίδευσης και Υγείας μια ανάδοχη οικογένεια.

Το παιδί βρέθηκε στο ίδρυμα λόγω παραμέλησης, η οποία προήλθε από σοβαρή ασθένεια της μητέρας. Στην πορεία μάθαμε απο συγγενείς και αδέλφια, ότι το παιδί ήταν βαριά κακοποιημένο από ξυλοδαρμό ο οποίος το οδήγησε σε νοσοκομείο στην ηλικία των 2 ετών.

“Καλησπέρα,

ονομάζομαι “Ελένη” , κατοικώ στο Μαρούσι και με το σύζυγό μου και τους τελευταίους 15 μήνες είμαστε ανάδοχοι γονείς μιας έφηβης 13 χρονών. Το παιδί ήρθε σε εμάς από την Κιβωτό του Κόσμου (με σύνδεση μέσω Anynet), αφού παρέμεινε σε δομή φιλοξενίας για 8,5 χρόνια.

“Από τον Ιούλιο του 2022 που αναλάβαμε την επιμέλεια, διαπιστώσαμε και διαπιστώνουμε καθημερινά την αδικαιολόγητη ψυχική κακοποίηση που είχε αυτό το παιδί κατά την παραμονή του στο ίδρυμα. Έστω και αν συναντήσαμε κάποιους εξαίρετους κοινωνικούς λειτουργούς που μας βοήθησαν και μας συμβούλεψαν σωστά, πάντα ισχύει ότι ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Ο κοινωνικός λειτουργός ο οποίος εποπτεύει την αναδοχή μας, εκτός από υπεύθυνος σε κρατικό ίδρυμα προστασίας παιδιού, έχει χρεωθεί να εποπτεύει ακόμα πενήντα αναδοχές. Από τον Ιούλιο του 2022 που αναλάβαμε έως και τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους που άλλαξε η διοίκηση στην Κιβωτό, δεν ήρθε κανείς να μας επισκεφθεί, να μας πάρει τηλέφωνο, να ελέγξει το οτιδήποτε. Η διοίκηση της Κιβωτού ‘έλαμψε δια της απουσίας της και φρόντιζε να μας μεταφέρει την άγνοιά της όταν τηλεφωνικά ζητούσαμε κάποια πληροφορία. Λίγο πριν την αλλαγή της διοίκησης, λάβαμε ένα βράδυ τηλεφώνημα από ζευγάρι που είχε εκπαιδευτεί μαζί μας και είχαμε ανταλλάξει τηλέφωνα και συμπωματικά πήρε παιδί με αναδοχή από το σπίτι που φιλοξενούνταν το δικό μας παιδί. Ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια, βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση. Το παιδί, 8 χρονών τότε σε ηλικία, είχε κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς πριν την αναδοχή και στους αναδόχους δεν είχε δοθεί ιατρικός φάκελος με τη δικαιολογία ότι η εγχείρηση είχε γίνει πριν την είσοδο στην Κιβωτό, άρα  τα στοιχεία είναι απόρρητα. Οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να διακόψουν την αναδοχή μετά από ψυχική συντριβή, αφού ένοιωθαν ότι δεν μπορούσαν να βοηθήσουν το παιδί.

 Στη συνέχεια άλλαξε η διοίκηση της Κιβωτού και άρχισε πλέον η επικοινωνία και οι επισκέψεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στο σπίτι μας.

 Η αρχική ενημέρωση που είχαμε για το παιδί ήταν οτι βρέθηκε στο ίδρυμα λόγω παραμέλησης, η οποία προήλθε από σοβαρή ασθένεια της μητέρας. Στην πορεία μάθαμε απο συγγενείς και αδέλφια, ότι το παιδί ήταν βαριά κακοποιημένο από ξυλοδαρμό ο οποίος το οδήγησε σε νοσοκομείο στην ηλικία των 2 ετών. Η νοσηλεία αυτή δεν αναφέρεται στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού.

 Η μικρή σύμφωνα και με τους καθηγητές που την διαβάζουν, είναι πανέξυπνη αλλά όταν την παραλάβαμε, δεν ήξερε πως γράφουν σε τετράδιο. Πήρε χοντρό μαρκαδόρο, έγραψε με μεγάλα γράμματα στην πρώτη σελίδα, σαν παιδί προσχολικής ηλικίας και μετά έσκισε και πέταξε το τετράδιο. Φέτος, ένα χρόνο μετά, τα τετράδια της είναι υποδειγματικά καλογραμμένα.

 “Επικοινώνησα με τους δασκάλους του δημοτικού σχολείου στο οποίο φοιτούσε. Μου είπαν ότι ήταν το αόρατο παιδί. Δεν είχε φίλους και δεν συμμετείχε ποτέ στο μάθημα.  Δεν ήξεραν τη φωνή της. Μόνο το σώμα της ήταν εκεί. Με επιμονή κάποιων δασκάλων, έπεισαν την Κιβωτό να περάσει το παιδί από ΚΕΔΑΣΥ στην τετάρτη δημοτικού. Όταν ρώτησα τη δασκάλα, πως περνούσε τις τάξεις, μου είπε ότι ήταν επιεικείς με τα παιδιά της Κιβωτού. Όταν ρώτησα, ποιος πήγαινε να ρωτήσει για την πρόοδο του παιδιού, μου είπε οτι επικοινωνούσαν με τα κεντρικά και πήγαινε κάποιος κοινωνικός λειτουργός ο οποίος όμως δεν είχε κάποια σχέση με το παιδί. Τώρα, στη δευτέρα γυμνασίου. είναι η προσωποποίηση της κοινωνικότητας στο σχολείο της.” Μας έχει ζαλίσει στην πολυλογία” μου λένε οι καθηγητές της. Το είπα στην δασκάλα του δημοτικού και δεν το πίστευε”.

Ήταν ένα τρομαγμένο παιδί που δεν ήξερε να περπατάει στο δρόμο. Για κάποιο λόγο κοιτούσε ψηλά στον ουρανό και μπλεκόταν στα πόδια μας. Δεν μπορούσε να μείνει μόνη της ούτε στο δωμάτιό της ούτε στο σπίτι. Παραμιλούσε έντονα στον ύπνο της. Τα πρωινά ξυπνούσε με έντονα νεύρα και μας έβριζε. Είχε έντονα ξεσπάσματα θυμού και έσπαγε ότι έβρισκε. Στην πορεία μας είπε ότι τα πρωινά τους ξυπνούσαν με φωνές, αφού άνοιγαν απότομα τις μπαλκονόπορτες και κάποιοι παιδαγωγοί, χτυπούσαν καπάκια από κατσαρόλες.  ‘Έχουμε κατοικίδιο και το φοβόταν. Όλα αυτά έχουν πλέον αλλάξει προς το καλύτερο και αντικαταστάθηκαν από μία έφηβη που αρνείται να δεχθεί το ”όχι” και τους περιορισμούς και αναζητάει μόνη της καινούρια μονοπάτια. Έχει άμεση ανάγκη απο στήριξη και επιβεβαίωση σε κάθε της βήμα. Συνεχίζει να ρωτά συχνά, αν θα την διαλέγαμε, αν πηγαίναμε στο ίδρυμα να διαλέξουμε παιδί. Πλέον κρατάει τη γατούλα αγκαλιά και την χαϊδεύει και έρχεται κοντά μου και μου λέει : Ελπίδα κοίτα, το πίστευες οτι θα την πάρω αγκαλιά;

 Η δομή φιλοξενίας στην οποία ζούσε το παιδί είχε καταντήσει κέντρο διερχομένων. Ηλικιωμένες κυρίες χωρίς καν απολυτήριο γυμνασίου, από εθελόντριες αναβαθμίζονταν σε παιδαγωγοί. Φοιτητές που έκαναν την πρακτική τους, εθελοντές και μόνιμοι υπάλληλοι που μπορούσαν απλά με κάποιο ”μέσον’΄και χωρίς τα κατάλληλα προσόντα, να αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών. Το ξύλο και οι τιμωρίες ήταν καθημερινότητα. Σύμφωνα με το παιδί. υπήρχε στο ισόγειο, μία αποθήκη χωρίς φως, στην οποία κυκλοφορούσε η φήμη ότι είχε κατσαρίδες και ποντίκια. Εκεί τράβαγαν και έκλειναν τα παιδιά με τη βία για να τα τιμωρήσουν. Όταν ”παιδαγωγός” προσπάθησε να κλείσει εκεί μέσα τη δική μας μικρή, αυτή που ήταν αντιδραστική, χτύπησε την παιδαγωγό και η πράξη της θεωρήθηκε απαράδεκτη. Σε εμάς μεταφέρθηκε ότι χτύπησε παιδαγωγό. Το γιατί. το μάθαμε στη συνέχεια από το παιδί. Υπήρξε μέρα που μετά από έντονο ξέσπασμα της μικρής, την ακινητοποίησαν στο πάτωμα σαν εγκληματία με τα χέρια δεμένα στην πλάτη και προσπαθούσαν να της βάλουν ηρεμιστικό στο στόμα. Μου είπε ότι το έφτυνε και φώναζε δυνατά και όλοι από πάνω της επέμεναν. Ο λόγος του θυμού ήταν ότι είχαν διώξει από τη δομή όλα τα αδέλφια της, άλλα σε αναδοχές και άλλα σε άλλες δομές και είχε παραμείνει στο ίδρυμα τελευταία.

  Όταν απευθύνθηκα επιθετικά στην ψυχολόγο της Κιβωτού που την παρακολουθούσε και απαίτησα εξηγήσεις, οι απαντήσεις που έλαβα ήταν : ”σαν πολλά δεν γνωρίζετε”; ”Από που τα μάθατε”; ”Ανάδοχοι είστε, χαλαρώστε, σαν πολύ σοβαρά πήρατε τον ρόλο σας”, ”ενημερώστε το παιδί οτι αν οι ανάδοχοι αποδειχθούν ΑΝΙΚΑΝΟΙ, θα γυρίσει πίσω στη δομή”. Τάδε έφη εν ενεργεία ψυχολόγος της Κιβωτού την οποία αρνήθηκα να ξανασυναντήσω.

 Στο συμβόλαιο αναδοχής που υπογράψαμε, υπάρχει όρος που αναφέρει ότι αν ανέβει φωτογραφία του παιδιού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λύεται κατευθείαν το συμβόλαιο της αναδοχής. Βέβαια, στο διαδίκτυο, υπάρχουν πολλά βίντεο με τα παιδιά της Κιβωτού, χωρίς να κρύβονται τα πρόσωπα. Ο κάθε εθελοντής/ εργαζόμενος στη δομή, μπορούσε να φωτογραφίζει και να βιντεοσκοπεί τα παιδιά χωρίς κανένα έλεγχο. Ακόμα και σήμερα, όταν η μικρή βρίσκει παλιούς παιδαγωγούς μέσω διαδικτύου και επικοινωνεί μαζί τους, κάποιοι της στέλνουν βιντεάκια με τη ίδια σε μικρή ηλικία. Όταν το ανέφερα στη διοίκηση, μου είπαν ότι δεν μπορούν να το ελέγξουν. Όταν πρότεινα να μένουν τα κινητά των ενηλίκων στη είσοδο και να μην μπορούν να φωτογραφίζονται τα παιδιά, μου είπαν ότι αυτά δεν γίνονται.

 Με ρώτησαν γιατί δεν πάω να καταθέσω σε εισαγγελέα ανηλίκων και απαντάω ότι αν το εν λόγω ίδρυμα βγει λάδι, θα στοχοποιηθεί το δικό μας παιδί που προχώρησε σε καταγγελίες.

Ιατρικός φάκελος παιδιού: μετά από μήνες δικών μας πιέσεων, δόθηκαν κάποιες σελίδες ημιτελείς, τις οποίες οι κοινωνικοί λειτουργοί της νέας διοίκησης λένε ότι μετά από πολύ κόπο, βρήκαν σκόρπιες σε κούτες. Στην φυσική οικογένεια υπάρχει σοβαρή νευρολογική κληρονομική πάθηση και ακόμα παρακαλάμε την δομή να κινήσει διαδικασίες για να κάνει το παιδί τις απαραίτητες εξετάσεις. Η μικρή φοράει γυαλιά και χρειάστηκε να τα αλλάξει όταν ήρθε σε εμάς. Τότε αναρωτηθήκαμε που είναι ασφαλισμένο το παιδί και διαπιστώσαμε ότι ήταν ακόμα ασφαλισμένη στον πατέρα της οποίος εισέπραττε τις αποζημιώσεις του ΕΟΠΥΥ όταν η ίδια και τα αδέλφια της άλλαζαν γυαλιά. Όταν ενημερώθηκα απο άλλους αναδόχους οτι μπορώ να περάσω το παιδί εύκολα στην δική μας ασφάλεια, η υπάλληλος του ΕΟΠΥΥ και το λέω προς τιμή της και την ευχαριστώ, στάθηκε στο θέμα και μου είπε: Αν εγώ  σαν υπάλληλος, γράψω τη διεύθυνσή σας στο σύστημα, θα μπορεί να την δεί ο φυσικός πατέρας κάθε φορά που θα βγαίνει ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Δηλαδή το ίδιο το κράτος που μου επισήμανε ότι οι φυσικοί γονείς δεν πρέπει να γνωρίζουν τα στοιχεία των αναδόχων, απλά με ”δίνει” στεγνά. Η υπάλληλος έγραψε απλά ”ΑΘΗΝΑ”, χωρίς διεύθυνση.  Όταν ρώτησα αρμόδιο κρατικό κοινωνικό λειτουργό γιατί το παιδί παρέμεινε ασφαλισμένο στο φυσικό πατέρα, η απάντηση που έλαβα ήταν ότι το κράτος δεν έχει κινήσει ποτέ διαδικασίες για να ασφαλιστούν αυτά τα παιδιά και βολεύει να παραμένουν ασφαλισμένα στη φυσική οικογένεια.

Σχολείο: Η μικρή ξεκίνησε την πρώτη γυμνασίου χωρίς παράλληλη στήριξη, τμήμα ένταξης και σχολικό ψυχολόγο. Εννοείται οτι ξεκίνησε γι΄αυτήν ένα μαρτύριο. Όταν την πήγαμε σε κέντρο μελέτης, ο καθηγητής που την ανέλαβε, μας ζήτησε διάγνωση από το ΚΕΔΑΣΥ και εμείς τον κοιτούσαμε σαν χαμένοι γιατί δεν ξέραμε τι είναι αυτό. Με δική του προτροπή, κάλεσα στην Κιβωτό και ζήτησα σχετική διάγνωση. Την έστειλαν αμέσως ηλεκτρονικά. Έλεγε ότι το παιδί πρέπει να περάσει απο επιτροπή πριν το ξεκίνημα της 1ης γυμνασίου αλλά ο φάκελος του παιδιού είχε μπει στο συρτάρι της Κιβωτού και όπως έμαθα από το ΚΕΔΑΣΥ Πειραιά, είχαν λάβει εντολή, ο φάκελος να μπει στο αρχείο και να μην εξεταστεί. Στη συνέχεια, το ΚΕΔΑΣΥ Πειραιά έβριζε την Κιβωτό και η Κιβωτός το ΚΕΔΑΣΥ Πειραιά. Και το παιδί χωρίς την απαραίτητη βοήθεια.

Σαν ανάδοχοι, με πολύ μεγάλο οικονομικό και ψυχικό κόστος, καταφέραμε να περάσει το παιδί την 1η γυμνασίου χωρίς να μείνει μετεξεταστέα. Έγινα γραφική να τρέχω στο σχολείο και να διαμαρτύρομαι γιατί, παρόλο που είχαν λάβει τη διάγνωση που έλεγε οτι η μικρή απαλλάσσεται από γραπτές εξετάσεις, συνέχιζαν να το αγνοούν και να δικαιολογούνται ότι δεν προλαβαίνουν να το διαβάσουν λόγω φόρτου εργασίας. Φέτος πάλι τα ίδια. Πάλι εξέτασαν το παιδί γραπτώς, η μικρή δεν τα κατάφερε και τώρα μας λέει οτι θέλει να παρατήσει το σχολείο. Θα έπρεπε να υπάρχει νόμος, ο οποίος να επιβάλει τμήμα ένταξης, σχολικό ψυχολόγο, κατά προτεραιότητα παράλληλη στήριξη και δωρεάν κατ οίκον διδασκαλία από ειδικό παιδαγωγό, όταν το παιδί για συναισθηματικούς λόγους αρνείται να πάει στο σχολείο.

 Η καθημερινότητα με έναν έφηβο σε αναδοχή, μοιάζει με πλοήγηση σε ένα αεροπλάνο ελεύθερης πτώσης. Νοιώθεις μόνος σου και υπεύθυνος για την ομαλή πορεία της πτήσης η οποία κινδυνεύει συχνά από εντάσεις, σπασίματα, φωνές, διεκδικήσεις και ξέρεις οτι αν διακοπεί η αναδοχή και το παιδί γυρίσει πίσω, θα είναι σαν να του ανοίγεις την πόρτα και να το πετάς στο κενό χωρίς αλεξίπτωτο. Ισοδυναμεί με καταστροφή. Αλλά και εσύ χωρίς βοήθεια, δεν μπορεί να πιλοτάρεις με ασφάλεια και ανά πάσα ώρα και στιγμή φοβάσαι ότι θα ρίξεις το αεροπλάνο. Έγινα πολύ παραστατική αλλά έτσι νοιώθω. Και συμβαίνουν κάθε μέρα κι άλλα κι άλλα που αναρωτιέσαι αν θα τα καταφέρεις.

Όλα τα παραπάνω, δεν διαφέρουν πιστεύω από τις ιστορίες άλλων οικογενειών σε αναδοχή και δεν διεκδικώ την αποκλειστικότητα. Αν είπα λίγα από όσα βιώνουμε εδώ καθημερινά, είναι γιατί πιστεύω οτι αν ενωθούν οι φωνές των αναδόχων, θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε για αυτά τα παιδιά, όσα δικαιούνται”.

Η κυρία Ελένη Σ. περιγράφει μια κατάσταση που τον τελευταίο καιρό αποτελεί μια ιδιαίτερα δύσκολη πραγματικότητα και ένα κοινωνικό σύστημα που στηρίζεται μόνο στην φιλοτιμία και ευαισθησία των αναδόχων γονέων. Δεν είναι η εξαίρεση. Είναι ο κανόνας, για την ανάληψη φροντίδας παιδιών στην προεφηβεία και την εφηβεία που έζησαν χρόνια σε ένα ίδρυμα. Η θεραπεία του παιδιού είναι μια ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία και το γεγονός ότι η προσαρμογή του παιδιού στην οικογένεια αμέσως μετά την αποδοχή της αναδοχής είναι απαράδεκτα σύντομη, δεν διευκολύνει, αντίθετα “εξαπατά” την οικογένεια για τις πραγματικές ανάγκες του ανηλίκου. Κυρίως δεν την προετοιμάζει, την αιφνιδιάζει. Σε συνδυασμό με την έλλειψη ενημέρωσης ή απόκρυψης του ιστορικού του παιδιού από το ίδρυμα και την έλλειψη κάθε υποστήριξης από τους θεσμούς εκπαίδευσης, υγείας, κοινωνικής ασφάλισης, η πολιτική για την αναδοχή γίνεται υπόθεση ιδιωτών, με το κράτος να καταγράφει δήθεν επιτυχίες σε αριθμούς. Η κυρία Ε.Σ. ζήτησε μια συντονισμένη προσπάθεια για τακτική επικοινωνία μεταξύ αναδόχων γονέων, ώστε να ενθαρρύνεται κάθε ανάδοχος από την εμπειρία των άλλων. Η διαδικασία αυτή είναι υποχρέωση των φορέων εποπτείας. Αλλά δεν γίνεται ούτε μπορεί να γίνει υπό τις παρούσες συνθήκες. Απομένει μόνο η οργάνωση μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας και πάλι. Η κυρία Ελένη Σ. μας ενημέρωσε και για μια άλλη εντυπωσιακή διαστρέβλωση της αλήθειας που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της επιμόρφωσης των αναδόχων γονέων. Τους ενημέρωσαν οι κοινωνικοί λειτουργοί ότι “δεν μπορούν να υιοθετήσουν τα παιδιά σε αναδοχή πριν γίνουν 18 ετών!!!, γιατί είναι σαν να ομολογούν ότι ενήργησαν ύπουλα ζητώντας αναδοχή παιδιών ενώ επιθυμούσαν την υιοθεσία….”. Αν η επιμόρφωση είναι αυτού του επιπέδου, από κοινωνικούς λειτουργούς της Αττικής, του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας της Περιφέρειας, κανείς δεν ξέρει τί πραγματικά λέγεται και ακούγεται στις υποτιθέμενες επιμορφώσεις από ημιμαθείς και αφελείς κοινωνικούς λειτουργούς, ιδίως σε νομικά θέματα, επιρρεπείς στην προπαγάνδα της κεντρικής διοίκησης. Προσοχή λοιπόν, οι ανάδοχοι πρέπει να αναζητούν την αλήθεια και εκτός “επίσημης επιμόρφωσης”. Για το καλό των ίδιων και το συμφέρον των παιδιών που κλήθηκαν να φροντίσουν. Και φυσικά μετά από διάστημα κατά το οποίο προκύπτει ότι το παιδί εντάχθηκε και επιθυμεί να παραμείνει στην ανάδοχη οικογένεια, ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ η υιοθεσία του. ΄Αλλωστε όπως προκύπτει,τον τελευταίο καιρό, το Υπουργείο Οικογένειας, ξέχασε την επιπόλαιη καμπάνια περί δήθεν πρόσκαιρης αναδοχής και προωθεί οδηγίες στους φορείς εποπτείας να προτρέπουν τους αναδόχους να υιοθετούν τα παιδιά. Προφανώς για να εξοικονομούν και τα ελάχιστα που το κράτος διαθέτει για τα παιδιά του προνοιακού συστήματος.